Το δημοψήφισμα Ερτογάν

Η ημερομηνία είναι σημαντική (12 Σεπτεμβρίου, 2010) και συνδέεται με τη σημειολογία του μηνύματος (από την επέτειο της δικτατορίας Εβρέν, 12/9/1980, στην ευρωπαϊκή της πορεία). Γι΄αυτό το δημοψήφισμα που διεξάγεται στην Τουρκία αποτελεί την κορυφαία πρωτοβουλία για αλλαγή του συνταγματικού πεδίου από την εποχή των Εβρέν έως σήμερα. Το πακέτο των αλλαγών στο σύνολό του βοηθά σε μια πιο συνεπή δημοκρατική πρακτική μια χώρα όπου το ανορθόδοξο συχνά κερδίζει τα πρωτοσέλιδα είτε με πρωτοβουλίες δικαστών είτε στρατηγών. Το πακέτο δίνει νέα πλεονεκτήματα στην πλειοψηφία, περιορίζει τις αυθαιρεσίες των δικαστών και παρεμποδίζει τα καμώματα μιας περιστασιακής δικαστικής πλειοψηφίας να θέτει εκτός νόμου δημοκρατικώς λειτουργούντα κόμματα.

Σήμερα η πρόοδος θα προκύψει με υπερψήφιση της πρότασης Ερτογάν. Οι αντίπαλοί της είναι γνωστοί: στρατηγοί, κεμαλιστές, ακροδεξιοί του Μπαχτσελί, ΡΛΚ. Η μάχη δεν είναι μια εύκολη υπόθεση για το κυβερνητικό κόμμα παρ’ όλο που ο Ερτογάν οργώνει την Τουρκία με ομιλίες και παραινέσεις. Η καμπάνια του είναι προοδευτική, καλεί τους τούρκους να ενισχύσουν τη δημοκρατική διαδικασία και την ενδυνάμωση του δυτικού προσανατολισμού της χώρας του. Το κεμαλικό ΡΛΚ( Ρεπουπλικανικό Λαϊκό Κόμμα) έχει βελτιώσει τα ποσοστά του, ο νέος ηγέτης του Κ. Κιλιντσάρογλου κερδίζει ορισμένες εντυπώσεις, ενώ δυνάμεις που πρόσκεινται στα φιλοκουρδικά κόμματα τηρούν ουδετερότητα. Η ΕΕ ανοικτά στηρίζει τις μεταρρυθμίσεις Ερτογάν και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα ζήτησε ανοικτά από το μέλος του, το ΡΛΚ, να ψήφίσει υπέρ. Αν κερδίσει τη μάχη η Ερτογάν αποκτά είναι σημαντικό προβάδισμα και για τις επόμενες βουλευτικές εκλογές -Ιούλιος, 2011. Αν χάσει, ή και αν κερδίσει με ισχνή πλειοψηφία, τότε τα δεδομένα περιπλέκονται.

Θεωρώ ότι η υπερψήφιση του πακέτου είναι μια θετική εξέλιξη και για την Κύπρο. Κάθε αλλαγή που ενισχύει την αυτονομία των πολιτικών και την ελευθερία της πολιτικής διαδικασίας σε σχέση με το παλαιό κατεστημένο, είναι μια προοδευτική αλλαγή που επιτρέπει εξελίξεις. Είναι γνωστό ότι στα πρώτα βήματα Ερτογάν (2003) ομάδα από αξιωματικούς δοκίμασε την ανατροπή του (σχέδιο «Βαριοπούλα») επειδή διαφωνούσε με την πολιτική του στο κυπριακό -ανατροπή Ντενκτάς και υποστήριξη στο τότε σχέδιο του ΟΗΕ για λύση στο κυπριακό. Σήμερα η πρόοδος έχει ημερομηνία: στις 16 Δεκεμβρίου 2010 θα γίνει η δίκη των στρατιωτικών που ενέχονται στο σχέδιο Εργκένεκον και «Βαριοπούλα».

Το δημοψήφισμα θα κρίνει πολλά. Από το αποτέλεσμά του θα εξαρτηθεί η πορεία των μεταρρυθμίσεων και οι εσωτερικοί συσχετισμοί ενόψει εκλογών. Μια αναμέτρηση που θα «ρυθμίσει» το αύριο, έχει πάντα ενδιαφέρον. Εντός και εκτός Τουρκίας.