Το ελληνικόν ζήτημα

Τώρα που η Πορτογαλία αλλάζει, το ερώτημα τίθεται με περισσότερη ευκρίνεια: τι τρέχει με την ελληνική περίπτωση; Γιατί παραμένει ουραγός στην προσπάθεια για ανάκαμψη; Για δεκαετίες το κυρίαρχο κομματικό σύστημα έκτισε μια πανίσχυση πελατειακή δικτώση: ο πολιτευτής που μπορούσε να διορίσει, να κανονίζει τις μεταθέσεις στο στρατό και το παιδί του ψηφοφόρου-πελάτη να βρει δουλειά στο δημόσιο, να ελέγχει την εκλογική περφέρεια, όχι με τις προτάσεις του για την ανάπτυξή της αλλά μέσα από τη δημιουργία προσωπικών δικτύων. Τα κενά, οι αδυναμίες του πολιτικού συστήματος, γέμιζαν από τις παρεμβάσεις που έκαναν οι «ενδιάμεσοι», ο παραδοσιακός πολιτευτής. Η ΝΔ έκτισε βήμα βήμα το πελατειακό κράτος, το οποίο το ΠΑΣΟΚ, χρησιμοποιώντας αντιδεξιά ρητορεία αντέγραψε από το 1981. Οι δυνάμεις μέσα στο ΠΑΣΟΚ που ζήτησαν διαφορετική πολιτική ήταν μειοψηφία -κυριάρχισε η διαπλοκή πολιτευτών με τον πελατειακό στρατό με μεσολαβητές διάφορους οπλαρχηγούς στο συνδικαλιστικό χώρο. Η προσπάθεια Τ. Γιαννίτση για το ασφαλιστικό συνάντησε την μαχητική αντίδραση της οπισθοδρομικής κομπανίας, η απόφαση για μη αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες συνάντησε τις οργανωμένες μαζικές «λαοσυνάξεις» και η πολιτική για τη σταθεροποίηση της οικονομίας το 1987 συνάντησε τη ρήση «Τσοβόλα δώσ’ τα όλα»!

Το κομματικό σύστημα παρεμπόδισε την πρόοδο, αντιδρούσε σε αναπτυξιακές προσπάθειες, από εργαλείο ενσωμάτωσης των πολιτών στο πολιτικό σύστημα, εξελίχθηκε στο κυριώτερο εμπόδιο για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της Ελλάδας. Τα «Νέα» στις 9 Φεβρουαρίου 2013 γράφουν ότι « ένα δεύτερο δημόσιο δημιούργησε η Νέα Δημοκρατία στα πέντε χρόνια της διακυβέρνησης Καραμανλή, στήνοντας βιομηχανία προσλήψεων που ξεπέρασαν τις 865.000. Οι περισσότερες μάλιστα από τις μισές – 57% – έγιναν με αδιαφανείς διαδικασίες εκτός ΑΣΕΠ καθώς αφορούσαν συμβασιούχους έργου ή ορισμένου χρόνου…στα μέσα Σεπτεμβρίου 2009 είχε καταγγελθεί η πρόσληψη 100 υπαλλήλων στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους με διετείς συμβάσεις έργου. Το έργο τους θα ήταν η παρακολούθηση των ειδικών λογαριασμών, μόνο που το αντικείμενο αυτό δεν υπήρχε πια σε καμία υπηρεσία του Γενικού Λογιστηρίου!». Έτσι το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σε πεντέμισι χρόνια κατά 130 δισ. ευρώ, από 95,4% του ΑΕΠ το 2003 σε 129,4% στα τέλη του 2009. Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γ. Στουρνάρας δήλωσε στις 28 Ιανουαρίου 2013 ότι «ο μεγάλος εκτροχιασμός έγινε τη διετία 2007-2009, τότε χάθηκε το παιχνίδι. Βεβαίως, η χαλάρωση είχε ξεκινήσει νωρίτερα, ήδη από το 2004, αλλά η έκρηξη συνέβη τη συγκεκριμένη διετία».

Η κυριαρχία του πελατειακού κράτους οδήγησε στον απίστευτο φαύλο κύκλο από το 2011 έως σήμερα. Οι ηγεσίες που ευθύνονται για αυτή την κατάσταση κατασκεύασαν το άλλοθί τους- φταίνε οι ξένοι, οι ανθέλληνες, όλα οφείλονται σε ραδιουργίες άλλων. Στο εσωτερικό πεδίο ο κάθε φορά νικητής παρελάμβανε «καμένη γη» από τον προηγούμενο, η λειτουργία του κράτους δεν είχε συνέχεια, κάθε 2 ή 3 χρόνια όλα από την αρχή, έναν μίνιμουμ επίπεδο συνεννόησης δεν κατακτήθηκε ποτέ. Η πολύχρονη ανάπτυξη αυτής της κουλτούρας, συγκάλυπτε τα πραγματικά προβλήματα, παρεμπόδιζε την ορθολογική διαχείριση των θεμάτων, δεν βοηθούσε στη δημιουργία κριτικής σκέψης και εντέλει απέδιδε τα πάντα στην κακή πρόθεση των ξένων ή στην ανικανότητα του κάθε φορά προηγούμενου εσωτερικού εχθρού. Ένα τυφλό πρόσχημα που απάλλασσε τις εκλεγμένες κυβερνήσεις από την ευθύνη της καθοδήγησης των πραγμάτων. Τα αδιέξοδα οφείλονταν μόνο στην εξωτερική κακοπιστία, στην «ατυχία», ή εντέλει στη θεωρία γύρω από το «ανάδελφον έθνος».

Αυτές οι πρακτικές απέκτησαν μεγαλύτερη διάσταση λόγω της οικονομικής κρίσης και εξέθρεψαν τα σημερινά φαινόμενα -ψεκασμένες θεωρίες, ανορθολογισμός, δημαγωγία, αμυντική εσωστρέφεια, περιθωριοποίηση. Η τυφλή αντιπαράθεση θεωρείται μαγκιά, η υπερβολή προτέρημα. Η συσσωρευμένη εμπειρία δεκαετιών διαπραγματεύσεων και συμφωνιών με τους ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας, θεωρείται «αμάρτημα» και η άρνηση της πραγματικότητας λεβεντιά. Η δημαγωγία παγιδεύει σε αδιέξοδες πολιτικές και μπλοκάρει το σύστημα των αποφάσεων στην κατάλληλη στιγμή. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα ο προσκείμενος στο ΚΚΕ Δήμαρχος Πάτρας Κ. Πελετίδης, αποφασίζει την υποστολή της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το μπαλκόνι του δημαρχείου της Πάτρας- «μια ενέργεια έμπρακτης αντίθεσης ενάντια στην ΕΕ, καθώς πρόκειται για μια αντιδραστική διακρατική ένωση που παραμένει εχθρική για το λαό» (Βήμα, 6/2).

Η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας χρειάζεται να σταθμίσει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τη μια ή την άλλη κίνηση, και τελικά, να έχει το θάρρος να λάβει ρεαλιστικές αποφάσεις με στόχο τη συνέχιση της συμμετοχής της ελληνικής οικονομίας στη ζώνη του ευρώ, την ανάπτυξη και το ξεπέρασμα της υστέρησης. Για παράδειγμα οι θέσεις της κυβέρνησης Τσίπρα για βελτιώσεις στα πιο χαμηλά εισοδήματα και τις συντάξεις είναι πολύ σωστές και η εφαρμογή τους είναι ένα βήμα για την υιοθέτηση μιας πιο στοχευμένης αναδιανεμητικής πολιτικής και αυτό το έχει μεγάλη ανάγκη η ελληνική κοινωνία. Είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας και της ΕΕ να βρεθεί σύντομα λύση μέσα από κινήσεις στηριγμένες στο αμοιβαίο συμφέρον και αυτή η δυνατότητα προσφέρεται στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 12 Φεβρουαρίου. Το μήνυμα/είδηση από την Λισσαβόνα θα έπρεπε να παίζει κάθε μέρα πρώτο θέμα στις ειδήσεις – και όχι μόνο στην Ελλάδα. Για όσους θέλουν να το ακούσουν ο πορτογάλος υπουργός Οικονομικών Πιρές ντε Λίμα δηλώνει πως «η Πορτογαλία έκανε ότι ήταν απαραίτητο για να άρει την ατμόσφαιρα της καχυποψίας που περιέβαλε τη χώρα, αφαιρώντας όλες τις σκιές, όλα τα σύννεφα, όλες τις αμφιβολίες. Η πορτογαλική οικονομία ανακάμπτει και δεν θα εκπλαγώ αν η ανάπτυξη φθάσει φέτος το 2%.» (5 Φεβρουαρίου 2015).