Το ποδόσφαιρο στην ΕΕ

Αθλητισμός και ΕΕ συνήθως δεν πάνε μαζί. Γι’ αυτό η αλλαγή είναι ενδιαφέρουσα. Η Επίτροπος Ανδρούλλα Βασιλείου, αρμόδια για θέματα αθλητισμού δήλωσε ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει πλήρως το δικαίωμα των αθλητικών αρχών να καθορίζουν τους κανόνες για τις μεταγραφές, όμως η μελέτη μας δείχνει ότι οι ισχύοντες κανόνες δεν εξασφαλίζουν δίκαιους, πόσο μάλλον ισότιμους, όρους ανταγωνισμού στις ποδοσφαιρικές διοργανώσεις πρωταθλήματος και κυπέλλου. Χρειαζόμαστε ένα σύστημα μεταγραφών που να συμβάλλει στην ανάπτυξη όλων των σωματείων και των νέων παικτών».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ανακοίνωσή της στις 7 Φεβρουαρίου «καταγγέλλει τις υπέρογκες δαπάνες για ποδοσφαιρικές μεταγραφές και την έλλειψη ισότιμων όρων ανταγωνισμού. Τα ποδοσφαιρικά σωματεία δαπανούν περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο για μεταγραφές, όμως πολύ λίγα από τα χρήματα αυτά καταλήγουν σε μικρότερα ή ερασιτεχνικά σωματεία. Ο αριθμός των μεταγραφών στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο υπερτριπλασιάστηκε την περίοδο 1995-2011, ενώ τα ποσά που δαπανήθηκαν από τα σωματεία για μεταγραφές επταπλασιάστηκαν. Το μεγαλύτερο όμως μέρος των δαπανών περιορίζεται σε έναν μικρό αριθμό σωματείων που έχουν τα μεγαλύτερα έσοδα ή στηρίζονται σε πολύ πλούσιους επενδυτές. Η κατάσταση αυτή απλά επιδεινώνει τις ανισορροπίες που υπάρχουν ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, αφού λιγότερο από 2% των δαπανών για μεταγραφές καταλήγουν σε μικρότερα σωματεία ή στον ερασιτεχνικό αθλητισμό, κάτι που είναι σημαντικό για την ανάδειξη νέων ταλέντων. Το επίπεδο αναδιανομής του χρήματος, που θα αποζημίωνε το κόστος προπόνησης και εκπαίδευσης νέων παικτών, δεν επαρκεί για να μπορούν τα μικρότερα σωματεία να αναπτυχθούν και να σπάσουν την κυριαρχία που εξακολουθούν να έχουν τα μεγαλύτερα σωματεία στις αθλητικές διοργανώσεις. Οι κανόνες των μεταγραφών καθορίζονται από τις αρμόδιες αθλητικές αρχές – για παράδειγμα, την ΦΙΦΑ στο ποδόσφαιρο και την ΦΙΜΠΑ για το μπάσκετ. Το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής μεταγραφών της ΦΙΦΑ (Transfer Matching System – TMS), που χρησιμοποιούν 4.600 σωματεία παγκόσμια, έχει αυξήσει τη διαφάνεια στις διεθνείς μεταγραφές αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα σε εθνικό επίπεδο. Η έκθεση διαπιστώνει ότι το σημερινό σύστημα εξακολουθεί να ευνοεί, κυρίως, τα ισχυρότερα οικονομικά σωματεία, τους παίκτες «σούπερσταρ» και τους μάνατζέρ τους. Προτείνει, οι κανόνες της ΦΙΦΑ και των εθνικών ποδοσφαιρικών ενώσεων να προβλέπουν εντονότερους ελέγχους στις οικονομικές συναλλαγές και την εισαγωγή ενός τέλους «ευ αγωνίζεσθαι» στις αμοιβές για μεταγραφές, πέρα από ένα ποσό που θα συμφωνηθεί από τις αρμόδιες αθλητικές αρχές και τα σωματεία, ώστε να ενθαρρύνεται η καλύτερη αναδιανομή των πόρων από τα πλούσια στα λιγότερο εύρωστα σωματεία.

Η μελέτη προτείνει επίσης τον περιορισμό του αριθμού ποδοσφαιριστών ανά σωματείο, την επανεξέταση του θέματος της «ιδιοκτησίας παικτών σε τρίτους», όπου ένας παίκτης ουσιαστικά εκμισθώνεται από έναν μάνατζερ σε σωματείο, και τον τερματισμό των συμβατικών πρακτικών που διογκώνουν τις αμοιβές για μεταγραφές, κατά τις οποίες ένα σωματείο επεκτείνει την περίοδο δέσμευσης, κατά την οποία ένας παίκτης δεν μπορεί να μεταγραφεί χωρίς τη συγκατάθεση του σωματείου. Η έκθεση ζητεί επίσης την πλήρη εφαρμογή του κανόνα του οικονομικού ευ αγωνίζεσθαι (Financial Fair Play) της ΟΥΕΦΑ και τη θέσπιση ισχυρότερων μηχανισμών αλληλεγγύης για την ενίσχυση της ανάπτυξης των νέων και της προστασίας των ανηλίκων. Οι συντάκτες της έκθεσης ζητούν από τους αθλητικούς φορείς να βελτιώσουν τη συνεργασία τους με τις αρχές επιβολής του νόμου για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της διαφθοράς.

Τα αποτελέσματα της μελέτης θα αναλυθούν από την ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για τη χρηστή διακυβέρνηση στον αθλητισμό, στην επόμενη συνεδρίασή της τον Απρίλιο. Η ομάδα, η οποία συζητά επίσης μέτρα για την αντιμετώπιση των στημένων αγώνων, αποτελείται από εθνικούς εμπειρογνώμονες και παρατηρητές της ΦΙΦΑ, της ΟΥΕΦΑ, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Επαγγελματικών Ποδοσφαιρικών Ομίλων, της Ένωσης Ευρωπαϊκών Σωματείων (European Club Association) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών (International Federation of Professional Football Players). Η ομάδα αναμένεται να υποβάλει έκθεση στους υπουργούς αθλητισμού της ΕΕ πριν από το τέλος του έτους. Η αγορά εργασίας στο ποδόσφαιρο είναι ιδιαίτερα κατακερματισμένη, με μια «πρωτογενή αγορά» ενός μικρού αριθμού παικτών «σούπερσταρ» και μια δευτερογενή αγορά επαγγελματιών ή ημιεπαγγελματιών παικτών που δεν παίρνουν πολλά λεφτά και συνήθως αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη σταδιοδρομία τους, ιδίως όταν αυτή φτάνει στη λήξη της.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την εισαγωγή ενός αθλητικού κεφαλαίου στο Erasmus για όλους, το νέο πρόγραμμα της ΕΕ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεότητα και τον αθλητισμό. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 34 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, κατά μέσο όρο, για την περίοδο 2014-2020. Θα υποστηριχθούν διεθνή σχέδια που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανταλλαγής εμπειρογνωμοσύνης και ορθών πρακτικών, στη διοργάνωση σημαντικών ευρωπαϊκών αθλητικών εκδηλώσεων μη εμπορικού χαρακτήρα και στη διενέργεια μελετών και στατιστικών για την ενίσχυση της πραγματολογικής βάσης για τη λήψη αποφάσεων στον τομέα του αθλητισμού. Οι βασικοί αποδέκτες θα είναι δημόσιοι φορείς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον αθλητισμό βάσης. Η Επιτροπή υποστηρίζει αυτή τη στιγμή μια σειρά προπαρασκευαστικών πρωτοβουλιών στον τομέα του αθλητισμού. Σε αυτές περιλαμβάνονται πέντε πανευρωπαϊκά σχέδια που αποσκοπούν στην αύξηση της συνεργασίας για την αντιμετώπιση του στησίματος αγώνων.

Στις 8 Φεβρουαρίου 2013 η Α. Βασιλείου χαιρετίζει τις μεταρρυθμίσεις της Πρέμιερ Λιγκ ώστε να περικοπούν οι υπέρμετρες δαπάνες: «η απόφαση της πρέμιερ λιγκ να εισαγάγει νέους δημοσιονομικούς περιορισμούς με σκοπό να βελτιωθεί η οικονομική βιωσιμότητα των συλλόγων της αποτελεί αναμφίβολα μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση. Ακολουθεί την ίδια αρχή με την πρωτοβουλία της ΟΥΕΦΑ για το οικονομικό ευ αγωνίζεσθαι και θα εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα προς όφελος της λίγκας, των συλλόγων, των φιλάθλων και του αθλήματος». Οι νέοι κανόνες που συμφωνήθηκαν κατ’ αρχήν από τους 20 συλλόγους της πρέμιερ λιγκ σημαίνουν ότι από την επόμενη σεζόν δεν θα επιτρέπεται στους συλλόγους της πρέμιερ λιγκ να έχουν συνολική ζημία πάνω από 125 εκατομμύρια ευρώ για τις επόμενες τρεις σεζόν. Σύλλογοι που θα παραβιάζουν τον κανόνα θα αντιμετωπίζουν ενδεχόμενη αφαίρεση βαθμών.

Τα πιο πάνω αποσπάσματα από σχετικές ανακοινώσεις/δελτία τύπου της Επιτροπής δείχνουν μια αλλαγή. Η ΕΕ χρειάζεται να αντιμετωπίσει ζητήματα που συνδέονται με μαζικά αθλήματα, να δει θέματα που ενδιαφέρουν εκατομμύρια πολίτες της, να έρθει σε περισσότερη επαφή με προβλήματα της καθημερινής ζωής της. Βήμα, λοιπόν, μπροστά η αλλαγή, οι δηλώσεις Βασιλείου και οι ανακοινώσεις που παραθέτω. Είναι μια καλή αρχή που θέλει συνέχεια και αποφασιστικότητα για να γίνει κάτι ακόμα πιο σημαντικό!

Λάρκος Λάρκου