Το τελευταίο χαρτί στο Βερολίνο…

Οι δηλώσεις Τσαβούσογλου στην Επιτροπή Προϋπολογισμού της τουρκικής εθνοσυνέλευσης στις 18 Νοεμβρίου, ενδιαφέρουν την αυριανή «τριμερή» συνάντηση στο Βερολίνο. Αν προσέχει κάποιος τις αποχρώσεις, θα φτάσει σε ρεαλιστικά συμπεράσματα. Και για έναν ακόμα λόγο χρειάζεται να αναλύουμε τις αποχρώσεις: ο Μ. Τσαβούσογλου είναι, συγκριτικά, ο πιο φιλοδυτικός τούρκος υπεξ (μαζί με τον Α Γκιουλ), και, όποιος ενδιαφέρεται να δει τα στοιχεία, μπορεί να διαβάσει δηλώσεις και έργα τούρκων υπεξ της κεμαλικής περιόδου.

Κατά τη δική μου κρίση, οι δηλώσεις Μ. Τσαβούσογλου χωρίζονται σε τρία επίπεδα.

Πρώτο, τα ευρωτουρκικά. Δήλωσε ότι «ότι παρά τα προβλήματα με την ΕΕ, η Τουρκία βλέπει την ενταξιακή της διαδικασία ως στρατηγικό στόχο. Ωστόσο η στάση που τηρεί η ΕΕ έναντι της χώρας μας είναι άδικη και απαράδεκτη». Ο Μ. Τσαβούσογλου είπε επίσης «ότι διατηρούν την πεποίθησή τους ότι στην περίπτωση που η ΕΕ δει την αξία που θα προσθέσει η ένταξη της Τουρκίας στην Ένωση, θα δημιουργηθούν ωφέλιμες σχέσεις και για τις δύο πλευρές και θα δημιουργηθεί ξανά εμπιστοσύνη. Σε αυτό το πλαίσιο δίνουμε σημασία ειδικά στην επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ένωσης και την ελευθεροποίηση της βίζας». Η νέα Επιτροπή υπό την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει την ευθύνη της διαμόρφωσης μιας πολιτικής στηριγμένης στα σημερινά δεδομένα, καθώς ούτε η ασάφεια, ούτε οι διαπιστώσεις συγκροτούν μιαν ρεαλιστική στρατηγική.

Δεύτερο, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο τούρκος ΥΠΕΞ δήλωσε ότι «διατηρούν ανοιχτή την πόρτα του διαλόγου με την Ελλάδα». Προφανώς αυτό δεν αρκεί, γι’ αυτό όποιος ενδιαφέρεται για τα μείζονα, αντιλαμβάνεται ότι σε αυτήν «την ανοικτή πόρτα» έχουν θέση οι διμερείς διαβουλεύσεις για την από κοινού προσφυγή Ελλάδας και Τουρκίας στη Χάγη για το ζήτημα της οριοθετησης της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, όπως προέκυψε από το χρονοδιάγραμμα και τις συνεννοήσεις του 2003. Ο Κ. Μητσοτάκης, σε αυτή την πολιτική φάση, εμφανίζεται μάλλον απρόθυμος να πάρει κάποιο ρίσκο στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Η «συντηρητική» επιλογή Δένδια, βεβαιώνει την πιο πάνω διαπίστωση, αλλά ο χρόνος θα δείξει τι και πότε μπορεί να οργανωθεί σε μια σύγχρονη κατεύθυνση.

Τρίτο, το κυπριακό. Ενόψει της συνάντησης στο Βερολίνο, ο Μ. Τσαβούσογλου δήλωσε ότι «δεν θα καθίσουμε ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μόνο για χάρη των διαπραγματεύσεων. Η Τουρκία δεν σκέφτεται να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους παρόντες όρους για το Κυπριακό. Αν θα ξεκινήσει μια νέα διαδικασία πρέπει να αρθούν οι ασάφειες για την πολιτική ισότητα».

Θεωρώ ότι η προσέγγιση αυτή συνιστά αρκετά σαφή αναφορά στο κεκτημένο της 30ης Ιουνίου 2017 στο Κραν Μοντάνα και το συμφωνημένο μεταξύ Αναστασιάδη-Ακιντζί κεφάλαιο της διακυβέρνησης-εκ περιτροπής προεδρία με διασταυρούμενη ψήφο και με στάθμιση της ψήφου στο 20%, αποτελεσματική συμμετοχή των τ/κ στο Υπουργικό Συμβούλιο σε ποσοστό 7 ε/κ προς 4 τ/κ, και με μια θετική τ/κ ψήφο στα κύρια σώματα του ομοσπονδιακού κράτους που έχουν ζωτική σημασία για την τ/κ κοινότητα, όπως ήταν η εισήγηση Γκουτέρες. Αυτό το κεκτημένο υπονομεύτηκε με συστηματικό τρόπο από τον Ν. Αναστασιάδη. Ο ίδιος βολιδοσκόπησε τον Τσαβούσογλου για λύση από «δύο κράτη», μίλησε για άλλη συνταγματική δομή με τη δημιουργία θέσης πρωθυπουργού, και εκ των υστέρων ανακάλυψε την «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία. Αν ο ε/κ ηγέτης ενδιαφερόταν για την πραγματική πρόοδο, γνώριζε τον τρόπο και η προϋπόθεση που θέτει τώρα ο Τσαβούσογλου θα ήταν χωρίς νόημα εδώ και δύομιση χρόνια.

Στα θέματα γύρω από την ΑΟΖ, ο Μ. Τσαβούσογλου ανέφερε ότι «η Τουρκία έχει νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στις θαλάσσιες περιοχές που βρίσκονται δυτικά και βορείως της Κύπρου». Παρά τις κυρώσεις που αποφάσισε η ΕΕ κατά της Τουρκίας για τις παραβιάσεις της κυπριακής ΑΟΖ, ουδείς ενδιαφέρεται να κάνει κάτι παραπάνω. Γι’ αυτό το σημείο η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής πολιτικής, Φ. Μογκερίνι ενημέρωσε όλους, και, κυρίως τους αιθαιροβάμονες στην ε/κ κοινότητα, λέγοντας ότι «το πλαίσιο για κυρώσεις είναι σε εφαρμογή. Θα δούμε εάν και πότε θα υπάρξουν αυτές οι προτάσεις, οι οποίες θα εξεταστούν από σχετικές ομάδες εργασίας και ενδεχομένως από το ίδιο το Συμβούλιο».

Η αυριανή τριμερής στο Βερολίνο, έχει υποστεί κόπωση από την πολλή «προετοιμασία». Ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες φαίνεται να έχει πάρει ορισμένες αποφάσεις. Είπε δημόσια στους κυπρίους ότι «αξίζει να γνωρίζουν ότι αυτή η φορά θα είναι διαφορετική». Η τακτική Αναστασιάδη έφτασε στα ακραία της όρια και, όπως φαίνεται, ο Α. Γκουτέρες θα παίξει το τελευταίο του χαρτί : ή επιστροφή στο Πλαίσιο Γκουτέρες της 30ης Ιουνίου 2017, ή θα ανακοινώσει τη λήξη της συμμετοχής του ΟΗΕ στην 45χρονη προσπάθεια για αναζήτηση ομοσπονδιακής λύσης, με την ευθύνη στο ναυάγιο να αποδίδεται, κυρίως, στον Ν. Αναστασιάδη. Αυτό το ενδεχόμενο, ίσως, οδηγήσει την ε/κ ηγεσία σε τακτική υποχώρηση γιατί ο ΟΗΕ (ΓΓ και ΣΑ) εννοούν «συνομιλίες με την αίσθηση του επείγοντος», και κοινή παραδοχή ότι «οι συνομιλίες αορίστου χρόνου ανήκουν στο παρελθόν». Σε αυτό το ενδεχόμενο ο Αναστασιάδης θα επιχειρήσει να κερδίσει λίγο χρόνο, και ίσως να σκέφτεται ότι σε μια «πενταμερή», μπορεί να εφεύρει κάποιο πρόσχημα για να τραβήξει τα πράγματα στο χρόνο …

Λάρκος Λάρκου