Το βέτο τον χειμώνα

Η αναφορά είναι συχνή. Το βέτο αποτελεί ένα νέο εργαλείο που μερικοί θεωρούν ότι αποτελεί την «καρδιά» της ίδιας της εξωτερικής μας πολιτικής. Έτσι σε κάθε εξέλιξη γύρω από την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, ανασύρεται η πολιτική του «βέτο και καθαρίσαμε»! Οι πιο κάτω επισημάνσεις που καταθέτω πιο κάτω, θεωρώ, ότι συμβάλλουν στο να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση:

Α. Η χρήση του βέτο αφορά μια ρεαλιστική αντίρρηση, εφόσον καταθέσεις ένα εφικτό αντάλλαγμα, μια καλύτερη ρύθμιση, ανώτερο από τη χρήση του και το διεκδικείς για να υλοποηθεί, κατά προτίμηση, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ισούται με διπλωματική μάχη, με διεκδικήσεις, με επωφελή συμβιβασμό ώστε στη συνέχεια το βέτο να αίρεται στα πλαίσια μιας διαρκούς εξέλιξης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος

Β. Μια γενική παρατήρηση: αν τα κράτη-μέλη είχαν την ίδια αντίληψη για το βέτο, που έχουν αρκετοί στην Κύπρο, τότε δεν θα υπήρχε ΕΕ. Ίσως να ήταν ακόμα σε μια κοινότητα των 12, ή των 15. Η συζήτηση συνδέεται με τη φύση, τα χαρακτηριστικά, τις αντιλήψεις που έχει κάθε χώρα για τη μελλοντική εξέλιξη της ΕΕ, ποια οπτική γωνία διαθέτει για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, και εάν εντάσσει το δικό της «επιμέρους» στο ευρύτερο κοινοτικό συμφέρον.

Γ. Η Κύπρος χρειάζεται να μελετά μια προσοχή και να αξιοποιεί όλα τα διπλωματικά μέσα μέσα στο ευρωπαϊκό γήπεδο. Μέσα σε αυτή την κουλτούρα των διεκδικήσεων και των συμβιβασμών είναι χρήσιμο να θυμάται κανείς ότι και τα άλλα κράτη-μέλη έχουν τα ίδια δικαιώματα και πιο πολύ να θυμάται ότι η Κύπρος έγινε μέλος της ΕΕ, επειδή κανένα Κοινοβούλιο στους τότε «15», δεν άσκησε βέτο στην κυπριακή υποψηφιότητα και έτσι άνοιξε ο δρόμος για την 1η Μαίου 2004!

Δ. Όλα αποκτούν πιο ρεαλιστική βάση με την υπογράμμιση ότι κάθε κράτος μέλος διαθέτει στα πλαίσια της πολιτικής της διεύρυνσης δύο πραγματικά βέτο: όταν αρχίζει μια ενταξιακή πορεία μιας χώρας και όταν ολοκληρώνεται με επιτυχία μια υποψηφιότητα. Ενδιάμεσα δεν υπάρχουν 62 ή 72 βέτο, αυτά ήταν παραπλανητικά συνθήματα για δήθεν κυπριακά βέτο, από διάθεση παραπομπής των πραγμάτων εις βάθος χρόνου ή ως μια χαρακτηριστική προσπάθεια δημαγωγίας. Ενδιάμεσα παρεμποδίζεις, δυσκολεύεις, θέτεις όρους, επαναδιαπραγματεύεσαι.

Ε. Είναι ενδιαφέρον να θυμόμαστε ότι το πρώτο πραγματικό βέτο της Λευκωσίας σχετικά με την τουρκική υποψηφιότητα, αυτό που θα άνοιξε το δρόμο στην Άγκυρα ή θα ακολουθούσε ισχυρές δεσμελυσεις, το πετάξαμε στον κάλαθο των αχρήστων. Η Λευκωσία έδωσε πράσινο φως στην κατοχική δύναμη για να αρχίσει ενταξιακές συνομιλίες χωρίς κανένα πραγματικό αντάλλαγμα στις 3 Οκτωβρίου 2005! Έτσι σήμερα δεν διαθέτουμε την αναγκαία πειστικότητα όταν στην πιο κρίσιμη φάση της ευρωτουρκικής σχέσης, αρνηθήκαμε να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα που μας παρέχει η ιδιότητα του μέλους!

Στ. Κάθε χώρα έχει συμφέροντα αλλά και η ευρύτερη κοινοτική εικόνα είναι σημαντική. Μια χώρα που ξεπερνά το μέτρο, που εμποδίζει αλλά δεν προτείνει ουσιώσεις λύσεις, που αρνείται από συνήθεια και δεν ξεκαθαρίζει τι ακριβώς διεκδικεί, δεν είναι βέβαιο ότι κερδίζει πόντους στον κοινοτικό μηχανισμό. Αν η ΕΕ λ.χ. ενδιαφέρεται να βρει άμεσες λύσεις για το κύμα των προσφύγων σε συνεργασία με την Τουρκία, πριν το χειμώνα, η σιωπή ή η παρεμπόδιση δεν βρίσκει κατανόηση στις άλλες πρωτεύουσες, μάλλον συναντά δυσφορία. Η Λευκωσία θα κερδίσει πόντους από τη στιγμή που μπει στο παιχνίδι και διεκδικήσει τα δικά της ανταλλάγματα στο βασικό πυρήνα του κυπριακού όπως αυτή την περίοδο διαμορφώνεται στις συνομιλίες ανάμεσα στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί όπως λ.χ. ασφάλεια, αποχώρηση κατοχικού στρατού, εγγυήσεις εφαρμογής της λύσης, εποπτεία για μεταβατικές ρυθμίσεις, οικονομική υποστήριξη μιας ενδεχόμενης συμφωνίας.