Τουρκία και Τουρκοκύπριοι

Ένα μέρος της παραδοσιακής ανάλυσης ανάμεσα στους ε/κ εξισώσει εκ πεποιθήσεως την Τουρκία με τους τ/κ. Έτσι καταλήγει στο συμπέρασμα ότι  οι τ/κ είναι άθυρμα, παιχνιδάκι στα χέρια της Άγκυρας χωρίς καμία συμβολή στις εξελίξεις. Ο πρόεδρος Παπαδόπουλος εξέφρασε με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο την πεποίηση αυτή: « Εξίσου σωστό είναι όμως ότι τίποτε οι τ/κ δεν μπορούν να αποφασίσουν χωρίς την έγκριση της Αγκυρας. Δείγματα είχαμε μόλις τις πρόσφατες μέρες και στο παρελθόν» (18 Ιουνίου 07).

Αυτή η ερμηνεία έχει κενά, αν δεν είναι ξεπερασμένη από την ιστορική εξέλιξη: οι τ/κ για 10ετίες ακολούθησαν παθητικά την  πολιτική της Τουρκίας –ηρωϊκές εξαιρέσεις υπήρξαν αλλά το γενικό κλίμα ήταν σαρωτικό. Σημαντικά λάθη σε διάφορα επίπεδα έδωσαν τροφή στη σκέψη του Ντενκτάς. Έτσι όλα έγιναν πιο επίπεδα.

Σήμερα έχουμε νέα στοιχεία που διαφοροποιούν μερικώς το πιο πάνω σκηνικό. Το καθεστώς Ρ. Ντενκτάς  έπεσε πρώτα με τις πρωτοβουλίες των τ/κ και ύστερα με την παρέμβαση Τ. Ερτνογάν. Συνεπώς οι τ/κ πήραν πρωτοβουλίες, οι ίδιοι συνέβαλαν στο να  ωρμάσουν οι συνθήκες για να βγουν από τον πολιτικό μεσαίωνα στον οποίο τους καταδίκασε το διπλό βαθύ κράτος- το τουρκικό με την ηγεμονία του εκάστοτε αρχηγού των κατοχικών δυνάμεων και του εκ πεποιθήσεως παιδιού του, του ντενκτασισμού.

Σε μια διαδικασία επίλυσης του κυπριακού η  τ/κ ηγεσία ως ένα βαθμό διαμορφώνει σημαντικά στοιχεία του διαπραγματευτικού πακέτου (όπως η διατύπωση γνώμης για το εδαφικό, την επανεγκατάσταση τ/κ, το περιουσιακό και το συνταγματικό). Ασφαλώς  δεν επηρεάζει  το ζήτημα της στρατιωτικής πτυχής- ασφάλειας το οποίο ελέγχει η Άγκυρα και στο οποίο η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων έχει καθοριστική παρέμβαση. Αυτά, ωστόσο, τα στοιχεία αποτελούσαν παραμέτρους και σε προηγούμενα ιστορικά κεφάλαια της εξέλιξης του κυπριακού όπως λ.χ. η υπογραφή και τα κείμενα των συμφωνιών  Ζυρίχης-Λονδίνου (1959-1960).

Θεωρώ ότι σήμερα η παραδοσιακά επίπεδη σχέση Άγκυρας-τ/κ  μερικώς αλλάζει. Η κοινή στάση Ταλάτ- Ερντογάν σε μια σειρά από ζητήματα εξωτερικής πολιτικής (ΕΕ, Κυπριακό) επιτρέπει την αυτονόμηση των τ/κ σε θέματα οικονομίας, παιδείας, σχέσης με το ισλάμ.  Η γνώμη των τ/κ μέτρησε με τις μαζικές διαδηλώσεις το 2003 και έτσι ηττήθηκαν οι γνωστές ιδέες του Ντενκτάς ( μία Κύπρος, «δύο κράτη»). Μπορεί αυτό για πολλούς ε/κ να είναι «λίγο», ωστόσο,  για μια κοινότητα που έζησε για δεκαετίες τον αυταρχισμό, την τρομοκρατία και την φαυλοκρατία του Ντενκτασισμού οι σημερινές εξελίξεις είναι αξιόλογες. Τα μικρά βήματα έχουν τη σημασία τους σε μια εποχή ανακατατάξεων.