Τσίπρας με γόρδιο δεσμό

Το ελληνικό ζήτημα έχει φτάσει στα ακραία του όρια! Συμβιβασμός ή κάποιας μορφής χρεοκοπία; Συμφωνία ή κάποιας μορφής «κυπριακή λύση» με έλεγχο κεφαλαίων και οροφή στην ανάληψη χρημάτων από τις τράπεζες; Αυτό είναι το δίλημμα σήμερα και η συγκάλυψη μιας πιθανής οπισθοδρόμησης δεν ωφελεί. Οι απλές αλήθειες είναι εδώ:

Α. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ εδώ και χρόνια πίστευε ότι το μνημόνιο έφερε την κρίση, και όχι ότι ο αποκλεισμός από τις διεθνείς αγορές και η κρίση χρέους οδήγησαν στο μνημόνιο. Σήμερα όπως ήταν αναμενόμενο δεν δικαιώνεται η ανατροπή της κοινής λογικής: η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να επιβάλει τις δικές του ρυθμίσεις δεν έχει ακροατήριο στην ευρωζώνη. Το 18 έναντι 1 δεν είναι ευχάριστο, είναι όμως πραγματικό.

Β. Αν πιστεύεις ότι την κρίση την έφερε το μνημόνιο, τότε θέλεις να το σκίσεις, όπως έλεγε προεκλογικά ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Αν το σκίσεις, με τι θα το αντικασταστήσεις για να έχεις στοιχειώδη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης; Πιθανώς με την ανάπτυξη, κάτι όμως που δεν επιτυγχάνεται χωρίς χρήματα ή χωρίς διεθνή αξιοπιστία ή και επαφή με το διεθνές περιβάλλον. Σε ένα κλίμα αβεβαιότητας, οι καταθέτες βγάζουν τα χρήματά τους έξω από τις τράπεζες (30δις, το τελευταίο διάστημα), οι επιχειρήσεις περιστέλλουν τις δραστηριότητές τους, η απασχόληση συρρικνώνεται, επενδύσεις δεν υπάρχουν και η διεθνής εικόνα της Ελλάδας καταλήγει να είναι ως ένα δείγμα χώρας ισοδύναμο με παράδειγμα προς αποφυγή.

Γ. Είναι γνωστή η επίκληση της Αθήνας «να σεβαστούν οι εταίροι τη θέληση του ελληνικού λαού». Οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες λένε ότι «και οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν τη δική τους θέληση όπως εκφράζεται στις δικές τους εκλογικές διαδικασίες». Δύο διαφορετικές θελήσεις οδηγούν σε συμβιβασμό γιατί αυτό το κρίσιμης σημασίας ευρωπαϊκό κεκτημένο (του συμβιβασμού ως τρέχουσας αξίας πρακτική), ικανοποιεί αμοιβαίως αποδεκτά συμφέροντα και πάνω σε αυτή την κουλτούρα οικοδομείται για δεκαετίες το σύστημα της ΕΕ.

Δ. Η διαπραγμάτευση έχει κανόνες: λίγα λόγια, ακόμα πιο λίγη δημοσιότητα, και βεβαίως πολλή δουλειά, περισσότερη επικέντρωση στο συγκεκριμένο, στη λεπτομέρεια, στο γραπτό κείμενο. Είναι μύθος να πιστεύει κανείς ότι κερδίζει πόντους μετατρέποντας κάθε ζήτημα σε καθημερινό μιντιακό γεγονός, σε καθημερινό σίριαλ του τύπου «ο καλός, ο κακός και ο άσχημος». Μέσα σε τέτοιο κλίμα αναπτύσσονται λανθασμένες επιλογές και από τις δύο πλευρές και έτσι ο φαύλος κύκλος μεγαλώνει με τη σχεδόν καθημερινή μάχη δηλώσεων ανάμεσα σε υπουργούς της ελληνικής κυβέρνησης από τη μια και τους Ντάισεμπλουμ και Σόϊμπλε από την άλλη.

Ε. Τι γίνεται τώρα; Γιατί οι εταίροι άλλαξαν ρυθμό και θέτουν πιο πολλές προϋποθέσεις για να κλείσει μια συμφωνία; Η εξήγηση συνδέεται με την έλλειψη εμπιστοσύνης από την ηγετική ομάδα της ευρωζώνης απέναντι σε πρακτικές που έχει επιλέξει να υιοθετήσει η ελλληνική κυβέρνηση –ηχογράφηση συζητήσεων στη συνεδρίαση του eurogroup από τον Υπουργό Οικονομικών, άστοχη αρθρογραφία Τσίπρα στη γαλλική Le Monde, αδυναμία συντονισμού ανάμεσα σε υπουργεία, έλλειψη βούλησης να αντιμετωπίσει κρίσιμης σημασίας ζητήματα όπως το ασφαλιστικό, αδυναμία να αναπτύξει ένα ουσιαστικό διάλογο ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις που ενδιαφέρονται για την παραμονή στη ζώνη του ευρώ.

Στ. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ανέδειξε με σωστή επιχειρηματολογία ζητήματα που συνδέονται με την ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα και τη στήριξη από το κράτος στους πιο αδύναμους. Η πλειοψηφία των πολιτών πίστεψε σε αυτό και μέχρι τώρα στηρίζει την κυβέρνηση Τσίπρα. Ωστόσο, από τις διακηρύξεις μέχρι την εφαρμογή τους, υπάρχει μια απόσταση, γι΄αυτό η πολιτική ισούται με την τέχνη του εφικτού. Ελπίδες για μια συμφωνία υπάρχουν. Ο Α. Τσίπρας έχει την ευθύνη να λύσει τον Γόρδιο Δεσμό.