Ύμνοι απο συνθήματα

Το επεισόδιο στην Κ/πολη είναι γνωστό. Μια μερίδα τούρκων φιλάθλων φωνάζοντας συνθήματα, αποδοκίμασε κατά την έναρξη ενός φιλικού αγώνα ποδοσφαίρου μεταξύ των ομάδων Τουρκίας-Ελλάδας, τον ελληνικό εθνικό ύμνο και την ενός λεπτού σιγή για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι. Στον αγώνα που διεξήχθη στο γήπεδο «Φατίχ» έδωσαν το παρόν τους οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών Α. Νταβούτογλου και ο Α. Τσίπρας.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Τ. Ερντογάν δύο μέρες μετά δήλωσε: «είναι απίστευτο. Δεν είμαστε ένα έθνος αδιάλλακτο στο να μην επιδείξουμε σεβασμό στον εθνικό ύμνο μιας χώρας. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στα γονίδια αυτού του έθνους. Πως θα συμπεριφερόμασταν αν κάποιοι άλλοι έκαναν το ίδιο πράγμα σε εμάς; Το τουρκικό έθνος δεν θα έπρεπε να συμπεριφέρεται έτσι στους επισκέπτες, ασχέτως ποιοι είναι αυτοί» (πηγή η εφημερίδα «Έθνος», από τη συνέντευξή του Τ. Ερτογάν στο ATV στις 18/11). Έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι τις εκδηλώσεις αυτές αποδοκίμασε δημόσια και ο προπονητής της τουρκικής ομάδας Φ. Τερίμ («δεν αντανακλούν αυτά σε εμάς»).

Το επεισόδιο αυτό θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο, αν δεν συνδεόταν με μια γενικότερη έξαρση λατρείας των εξωτερικών συμβόλων σε διάφορα έθνη, μια τάση επιστροφής σε πρακτικές που έδειχναν να διαφοροποιούνται σε κάποιο βαθμό, υπέρ μιας γενικότερης διάθεσης για περισσότερη ευρωπαϊκή ενοποίηση ανάμεσα σε πολίτες, λαούς, κράτη, έθνη. Ο σεβασμός στα εθνικά σύμβολα ήταν πάντα ισχυρός αλλά κοντά σε αυτά έδειχνε να κερδίζει έδαφος η ευρωπαϊκή ταυτότητα ως ο ακόλουθος συμβολισμός της εθνικής (η ευρωπαϊκή με έκφραση τη σημαία της ΕΕ, τον ύμνο, μια οιωνεί ευρωπαϊκή «ταυτότητα»). Σήμερα όλα δείχνουν ότι ακραίες ομάδες υπό το κάλυμμα της λατρείας των συμβόλων επιχειρεί να αναπτύξει μια νέα κουλτούρα αποδοκιμασίας για κάθε τι που «δεν είναι δικό μας», και αφού δεν είναι, αυτόματα «είναι αντίπαλο». Ουδείς μπορεί να αγνοήσει το πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο συντελείται αυτή η στροφή στον μερικό απομονωτισμό-οικονομική κρίση, προσφυγικό, ακραίος ισλαμισμός, δολοφονική συμπεριφορά του ISIL.

Αν αυτοί οι παράγοντες δείχνουν πολύπλοκοι και ασταθείς, τότε μια μικρή απάντηση βρίσκεται στην πρακτική που οδηγεί στην καμμία αγνόηση κάθε μικρού και μεγάλου γεγονότος. Κάθε μικρή ή μεγάλη αντίδραση, κάθε αποδοκιμασία μικρού ή μεγάλου επεισοδίου είναι χρήσιμη, κάθε παρέμβαση που τονίζει τη σημασία του σεβασμού στις διαφορετικές εθνικές οντότητες και τις εκφράσεις τους είναι αναγκαία. Σήμερα όπως διαμορφώνονται τα πράγματα, έχει μεγάλη σημασία τίποτα να μην αφήνεται στην τύχη. Έχει σημασία σε κάθε τι να υπάρχει μια δημόσια παρέμβαση, ο σχολιασμός, η αποδοκιμασία ως μέσο για να καλλλιεργείται μια διαφορετική αντίληψη, με σεβασμό στις διαφορετικές κουλτούρες και έθνη, στις διαφορετικές διαδρομές που αναζητούν δρόμους για συνεργασίες και συνεννόηση, ή και για εκείνες που αναζητούν τρόπους για να ξεπεραστούν παλαιές αντιπαλότητες .