Από την Κολομβία η «Ομορφότερη μάχη»!
Στην Κολομβία οι κυβερνητικές δυνάμεις και το κίνημα FARC πολεμούσαν μεταξύ τους από το 1964! Το 2016 υπεγράφη συμφωνία ειρήνης, με 220 χιλάδες νεκρούς και επτά εκατομύρια εκτοπισθέντες. Η συμφωνία του 2016: αφοπλισμός των 7 χιλιάδων ανταρτών και η συγκέντρωσή τους σε 23 «κανονικές ζώνες». Ο δικηγόρος Μ. Πουλέσιο παρακολουθώντας την τελετή υπογραφή της συμφωνίας ειρήνευσης στην Κολομβία στην Kαρθαγένη είπε: «αυτή είναι η στιγμή, τώρα ή ποτέ!» (Reuters, 27/9/2016)
Τι προηγήθηκε;
Πρώτο, πολιτική θέληση και από τις δύο πλευρές. Πρωταγωνιστές: ο πρόεδρος Juan Manuel Santos, και ο ηγέτης του FARC Rodrigo Londoρo-Echeverry, γνωστός ως «Timochenko».
Δεύτερο, οι συνομιλίες έγιναν στο εξωτερικό- στην Αβάνα. Ο Ρ. Κάστρο συνεβαλε αποφασιστικά στην ενίσχυση της προσπάθειας. Ωστόσο, ειδικά σημεία της διαδικασία μετάβασης όπως ο αφοπλισμός εποπτεύονται από τον ΟΗΕ.
Τρίτο, κλειδί η επιλογή αξιόπιστων διαπραγματευτών, προσώπων δηλαδή που να πιστεύουν βαθειά στην ειρηνευτική προσπάθεια. Οι διαπραγματευτές αξιοποίησαν τη διεθνή εμπειρία, ερεύνησαν την εμπειρία από τη Β. Ιρλανδία και την Ν. Αφρική για «έμπνευση». Οι διαπραγματευτές μίλησαν με τον Πάπα Φραγκίσκο και τον προηγούμενο ΓΓ του ΟΗΕ Μπα κι Μουν «για να βοηθήσουν στη διαδικασία για τις επιλογές στο σχηματισμό της επιτροπής που θα διόριζε δικαστές για το δικαστήριο…αυτό θα ενίσχυε την αξιοπιστία της», (Ροιτερς, 10/9).
Τέταρτο, η κυβερνητική πλευρά έκανε ένα βήμα παραπάνω. Προσέφερε δέκα έδρες στο κοινοβούλιο στην πρώην αντάρτικη οργάνωση, ώστε να επιτύχει τη μετάβαση στη νέα εποχή με τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία. Στις πρώτες εκλογές μετά τη συμφωνία ειρήνευσης στις 11ης Μαρτίου 2018, η συμμαχία η οποία στηρίζει την συμφωνία ειρήνευσης και τον πρόεδρο Σάντος κέρδισε την πλειοψηφία με 43% στη Γερουσία και 38% στη Βουλή. Το «Δημοκρατικό Κέντρο» του πρώην προέδρου Α. Ουρίμπε που διαφωνεί με τη συμφωνία, ήρθε δεύτερο. Το FARC δεν κέρδισε καμμιά έδρα στην εκλογική μάχη καθώς έλαβε ποσοστό κάτω από το 1%. Ωστόσο, σήμερα διαθέτει δέκα έδρες χάρις στη συμφωνία ειρήνης του 2016!
Πέμπτο, με συμμετοχή στη διαδικασία τμημάτων της κοινωνίας με ειδική επιρροή όπως τα θύματα της ένοπλης σύγκρουσης και οι γυναίκες. Αυτό «δημιούργησε βαθύτερη δέσμευση προς την πλευρά των διαπραγματευτών», (Ρόιτερς, 10/9/2016). Στην πορεία της διαπραγμάτευσης «ενσωματώθηκε υποεπιτροπή για την ισότητα για να κάνει σίγουρο ότι κάθε όψη της συμφωνίας θα ελάμβανε υπόψιν της τα δικαιώματα των γυναικών και τα δικαιώματα της ΛΟΑΤ κοινότητας στην Κολομβία».
Έκτο, συμφωνία για σταδιακή παράδοση των όπλων που κατείχαν οι ένοπλες ομάδες του FARC. Έτσι γράφεται η ιστορία. Κατά κανόνα, με στάδια.
Έβδομο, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διαπραγματευτούν πάνω σε ένα πλαίσιο από έξι κεφάλαια. Συμφώνησαν στο εξής σημαντικό: μετά από κάθε συμφωνία σε κάθε ξεχωριστό κεφάλαιο, η κυβέρνηση και το FARC έκαναν τη συμφωνία δημοσίως γνωστή, ενημέρωναν την κοινή γνώμη, και έτσι ενίσχυαν την προσπάθεια για να κλείσει και το επόμενο κεφάλαιο.
Όγδοο, το κλειδί στην αλλαγή το κρατούσε ο πρόεδρος Σάντος. Δήλωσε ότι «οι αντάρτες του FARC δεν θέλουν να είναι οι πρώτοι στην ιστορία της χώρας που θα κατέθεσαν τα όπλα και να πήγαιναν φυλακή». Οι διαπραγματευτές ερεύνησαν τις υποχρεώσεις που επιβάλλει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αλλά δεν ακολούθησε το γράμμα του: τα μέλη του FARC που διέπραξαν ή παραδέχηκαν ότι διέπραξαν εγκλήματα πολέμου -όπως απαγωγές, απαγωγές ανηλίκων και επιθέσεις κατά ενηλίκων- μπορούν να καταδικαστούν έως και οκτώ χρόνια στη φυλακή «με αποτελεσματική απαγόρευση στη διακίνησή τους». Αυτό σημαίνει ότι αν οι «αντάρτες εμφανιστούν μπροστά σε δικαστήριο- και εάν καταδικαστούν-, η ελευθερία τους θα περιοριστεί σε κοινοτική/κοινοφελή εργασία, (community service) μέχρι 8 χρόνια» (Ρόιτερς, ό.π)
Ένατο. Για να διατηρηθεί το απαραβίαστο της συμφωνίας τίθεται κάτω από τη Σύμβαση της Γενεύης ως «Ειδική Ανθρωπιστική Συμφωνία» ώστε να αποκτήσει διεθνές «status» καθώς έτσι η «τελική συμφωνία θα καταστεί μόνιμα δεσμευτική κάτω από το διεθνή νόμο». (Ρόιτερς, ό.π)
Δέκατο. Ο σοσιαλδημοκράτης Προέδρος Σάντος απευθύνεται στους κολομβιανούς: «σήμερα μπορώ να πω από τα βάθη της ψυχής μου ότι εκπλήρωσα την αποστολή που μου αναθέσατε». Ο διαπραγματευτής της άλλης πλευράς Ιβάν Μαρκές: «κερδίσαμε την ομορφότερη από όλες τις μάχες. Η ένοπλη σύρραξη τελείωσε, τώρα αρχίζει η μάχη των ιδεών». Θέληση, αποφασιστικότητα, αμοιβαία οφέλη. Δύο νικητές που θέλουν να αλλάξουν το πεπρωμένο της χώρας τους- «από τα βάθη της ψυχής τους». Η Κολομβία σήμερα μπήκε δυνατά στην παγκόσμια σκηνή για το θετικό της παράδειγμα. Κάθε σοβαρή διαδικασία ειρήνευσης δεν μπορεί πλέον να αγνοεί το «κολομβιανό μοντέλο» ειρήνευσης…
Λάρκος Λάρκου