Η ΕΕ ως καταλύτης στην επίλυση του Κυπριακού
Είναι γενική άποψη ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις της Κύπρου ότι η ΕΕ μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο στην προσπάθεια για την επίλυση του κυπριακού. Η στρατηγική της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 αποσκοπούσε στην ανάδειξή της ως καταλύτη στην προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού. Οι προσπάθειες του ΟΗΕ δεν έφεραν αποτέλεσμα. Έτσι η ΕΕ προσφέρει ένα νέο πλαίσιο στο οποίο οι πιθανότητες για επίλυση είναι πιο μεγάλες. Καταθέτω ορισμένες σκέψεις για το πώς η ΕΕ μπορεί να γίνει ο καταλύτης στην επίλυση του κυπριακού.
Διορισμός Συντονιστή της ΕΕ στο κυπριακό,
Συμμετοχή Ομάδας Ευρωπαίων Εμπειρογνωμόνων στις διακοινοτικές συνομιλίες,
Ο Ευρωπαίος Αντιπρόσωπος με σχετικούς όρους εντολής να συμμετέχει στις διαδικασίες για την επίλυση του προβλήματος μαζί με τους εμπειρογνώμονες,
Η Συνθήκη Εγγύησης της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως αυτή διαμορφώθηκε το 1959 με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου συνδέεται με τις ισορροπίες ισχύος στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Η συμμετοχή μας στην ΕΕ είναι το νέο «σύστημα εγγυήσεων» για την Κύπρο. Εάν όμως η πολιτική ηγεσία κρίνει ότι ένα σύστημα εγγυήσεων είναι αναγκαίο για να φθάσουμε σε λύση, τότε η συμμετοχή της ΕΕ σε αυτό το νέο σύστημα θα θεσμοθετεί τη διαβούλευση ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέλη και τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ.
Στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις της ΕΕ μπορεί να αναλάβουν την εποπτεία (μαζί με τις δυνάμεις του ΟΗΕ) στη διαδικασία για την αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων κατοχής στα χρονοδιαγράμματα που θα συμφωνηθούν.
Η εισαγωγή του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2008 αποτελεί ένα καινούριο στοιχείο για το σύνολο των προσπαθειών για την επίλυση του κυπριακού. Η Δημιουργία ενός Συμφώνου Σύγκλισης και Σταθερότητας για το σύνολο της κυπριακής οικονομίας θα επιτρέψει στην κυπριακή επιχειρηματική κοινότητα να προωθήσει νέες μορφές εταιρικής δράσης.
Με πρωτοβουλία της Κυπριακής Κυβέρνησης να κατατεθεί πρόταση στις Βρυξέλλες ώστε η ΕΕ μέσα από τα Ευρωπαϊκά Περιφερειακά Ταμεία και τα Ταμεία Συνοχής να αναλάβει,
1 Την ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου,
2 Την υποστήριξη στα προγράμματα ανοικοδόμησης για τις στεγαστικές ανάγκες όπως αυτές θα προκύψουν από τα σχεδιαγράμματα της επίλυσης τόσο στις περιοχές που θα επιστραφούν στους ε/κ νόμιμους ιδιοκτήτες τους όσο και στη μετεγκατάσταση σημαντικού αριθμού τ/κ,
Η ΕΕ μπορεί να εκφράσει στο πιο υψηλό επίπεδο την πολιτική της θέληση να εγγυηθεί την συμφωνία και την εφαρμογή της λύσης μέχρι το τελικό της στάδιο.
Σε αυτό το σημείο θέλω να προσθέσω προτάσεις που κατέθεσε ο αείμνηστος Γ. Κρανιδιώτης το 1995 και εγκρίθηκαν από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Εισηγήθηκε πως με απόφαση σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να προωθηθούν,
1 Διορισμός Ευρωπαίου Συντονιστή στο κυπριακό
2 Μέτρα και προγράμματα για την ενδυνάμωση της συνεργασίας ε/κ και τ/κ
3 Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για το κυπριακό
4 Ευρωπαϊκό σχέδιο για την επίλυση του κυπριακού που θα λαμβάνει υπόψη τον ευρωπαϊκό νόμο.
Η Κύπρος χρειάζεται να συμμετέχει στις ευρωπαϊκές δράσεις στον τομέα της Έρευνας και Διάσωσης και στις γενικότερες ευρωπαϊκές ειρηνευτικές αποστολές.
Η ΕΕ, με τα μέσα που σήμερα διαθέτει, κυρίως πολιτικά, και δευτερευόντως αμυντικά, μπορεί να δημιουργήσει την πολιτική κινητικότητα που το μέγεθος της Κύπρου απαιτεί. Τα στοιχεία από το «Ευρωβαρόμετρο» (Οκτώβριο, 2006), είναι εντυπωσιακά: οι ε/κ με ποσοστό 68% τάσσονται υπέρ της εξέλιξης της πολιτικής ενοποίησης της ΕΕ, το 78% υπέρ της κοινής εξωτερικής πολιτικής και με πανευρωπαϊκό ρεκόρ το 89% τάσσονται υπέρ της εξέλιξης της κοινής αμυντικής πολιτικής της ΕΕ. Αυτά τα στοιχεία λένε ότι οι ε/κ εμπιστεύονται το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, εγκρίνουν την στρατηγική να δουλέψει η ΕΕ ως ο καταλύτης της λύσης στο κυπριακό.
Μια σειρά αποφάσεις Συνόδων Κορυφής της ΕΕ- με πρώτη τη Σύνοδο Κορυφής της Κέρκυρας – αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών, της Επιτροπής των Μονίμων Αντιπροσώπων καθώς και οι Εκθέσεις Προόδου για την τουρκική υποψηφιότητα θέτουν ευθέως το ζήτημα της επίλυσης του κυπριακού σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Η λύση του κυπριακού με τη σφραγίδα ΕΕ θα είναι ένα δυνατό παράδειγμα όπου η ΕΕ μπορεί να πιστοποιήσει την ικανότητά της στο ξεπέρασμα ιστορικών συγκρούσεων σύμφωνα με τις ιδρυτικές της αρχές.
Αυτές οι πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ δεν αντιστρατεύονται την προσπάθεια του ΟΗΕ, αντίθετα ενεργώντας από κοινού, ΟΗΕ, και ΕΕ, μπορούν να δώσουν περισσότερα.
Τίποτα στην πολιτική δεν λειτουργεί με έναν αυτόματο τρόπο. Χρειάζεται σχέδιο, προσπάθεια, επίπονος διπλωματικός αγώνας.
Η ΕΕ έχει το κύρος και τις δυνατότητες να διαμορφώσει τις συνθήκες για ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Μπορεί να γίνει ο καταλύτης της λύσης εάν εμείς δημιουργήσουμε τις αναγκαίες εξελίξεις.
ΟΜΙΛΙΑ: ΛΑΡΚΟΣ ΛΑΡΚΟΥ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΟΠΕΚ
ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Η ΕΕ ΩΣ ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ», ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΟΠΕΚ, ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010