Η “λαιμητόμος” του 2009…
Ο ευρωπαϊκός δρόμος για κάθε χώρα ήταν πάντα μια δύσκολη και πολύπλοκη διαδρομή. Απαιτεί βούληση για συνεχείς αλλαγές σύμφωνα με κείμενα που δεσμεύουν όλα τα μέρη. Ο επικεφαλής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ Ε. Μπαγίς δήλωσε ότι «αν σήμερα οι τ/κ αντιμετωπίζουν δυσκολίες για αυτό υπεύθυνη είναι ΕΕ» (17/3), ενώ πρόσθεσε ότι «η ΕΕ έχει μετανιώσει από τα βήματα που έκανε στην Κύπρο». Αφού υποστηρίζει ότι η Τουρκία και η τ/κ ηγεσία είναι «εντάξει» στο κυπριακό κατηγορεί την ε/κ ηγεσία ότι «ροκανίζει το χρόνο» στις συνομιλίες (εφ/δα Σταρ).
Αν και ο Ε. Μπαγίς είναι επικεφαλής των διαπραγματεύσεων ένταξης της χώρας του, εντούτοις δείχνει να κουβαλά στη σκέψη του δείγματα γραφής που δεν αφορούν την πολιτική πρακτική της ΕΕ-έχουν ευθύνη όλοι οι άλλοι και η Τουρκία απλώς «παρατηρεί» και «σχολιάζει» γεγονότα τα οποία η ίδια δημιούργησε. Τις απόψεις Μπαγίς δεν τις υιοθετεί κανένα όργανο της ΕΕ, σε κανένα ευρωπαϊκό κείμενο δεν συναντούμε τέτοιες αναλύσεις. Αντίθετα: στα ψηφισμένα κείμενα της ΕΕ καλείται η Τουρκία να δείξει δραστήρια συμβολή στην προσπάθεια για επίλυση του κυπριακού, της ασκείται κριτική για την άρνησή της να εφαρμόσει το πρωτόκολλο της Άγκυρας, και ΄γι’ αυτό το λόγο αριθμός φακέλων, συνολικά οκτώ, έχουν παγώσει από το 2006 έως ότου συμμορφωθεί σε δεσμεύσεις της ΕΕ.
Συνεπώς οι απόψεις Μπαγίς δεν συμφωνούν με την κοινοτικές θέσεις. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει τρίτη λύση. Η ΕΕ δεν λειτουργεί αλά καρτ. Κάθε υποψήφιο μέλος υποχρεώνεται να εφαρμόσει το σύνολο των συμφωνιών αλλιώς δυσκολεύει τη θέση του και τραβά τη διαπραγμάτευση στο χρόνο με ζημιωμένο εκείνο το κράτος που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στα όσα περιλαμβάνονται σε κοινά αποδεκτά τα κείμενα. Προσφάτως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικύρωσε με δικό του ψήφισμα αυτή την πρακτική και κάλεσε την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο ως μέτρο που θα ενισχύσει τις προσπάθειες για λύση.
Η παρέμβαση Μπαγίς, ωστόσο, περιέχει και έναν πιο προφανή στόχο: καλεί τους 26 να «προτρέψουν» τους ε/κ για λύση λέγοντας ότι κυπριακό δεν αποτελεί «λαιμητόμο» για την έκθεση της ΕΕ για την Τουρκία που θα κυκλοφορήσει στο τέλος του 2009. Αυτό το σημείο μάλλον εξηγεί τα προηγούμενα. Ο τούρκος αξιωματούχος θέλει να αποσυνδέσει το κυπριακό από τα κείμενα της αξιολόγησης, ή έστω να το υποβαθμίσει, κάτι που, ωστόσο, ξεφεύγει από την καθιερωμένη ευρωπαϊκή πρακτική. Η Τουρκία δεν μπορεί να αποφύγει την αξιολόγησή της στο σύνολο των ευρωπαϊκών της δεσμεύσεων και οπωσδήποτε και στο κυπριακό στο τέλος του 2009. Επιλογή για να μην υπάρχει «λαιμητόμος» είναι μόνο ένας: η Τουρκία να αναλύσει τα νέα δεδομένα και να συμβάλει αποφασιστικά στην επίλυση του κυπριακού στην παρούσα διαδικασία των συνομιλιών. Ο πρόεδρος Χριστόφιας καταβάλλει μια πολύ σημαντική προσπάθεια και οι συνομιλίες του με τον Ταλάτ χρειάζεται να φθάσουν σε αίσιο πέρας. Πάνω σε αυτό το σημείο είναι παραγωγικό να υπάρχει, ή όχι, η ευρωπαϊκή «λαιμητόμος» απέναντι στην Τουρκία. Αυτό να είναι το κλειδί για να προχωρήσει, ή να παρεμποδιστεί, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας το τέλος του 2009.