ΗΠΑ – Τουρκία: Σχέσεις οργής…
Οι παράπλευρες απώλειες του πολέμου στο Ιράκ καλά κρατούν. Οι σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ πέρασαν από σαράντα κύματα. Κεντρικό σημείο στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις ήταν το απλό ερώτημα. Ποιός ελέγχει το Ιράκ σε όλες τις διαστάσεις του; Η απάντηση των ΗΠΑ ήταν αμερικάνικη: «εγώ και ουδείς έτερος…»
Αυτό το συνοπτικό μήνυμα της Ουάσιγκτον δεν κατενόησε η Τουρκική ηγεσία. Έτσι, θέλησε να κάνει παιχνίδι στο Β. Ιράκ με δύο τρόπους:
α) Εξεβίασε τις ΗΠΑ μέσω της αξίας της βάσης στο Ινσιρλίκ. Χωρίς αυτήν ,πίστευε η Άγκυρα ότι δεν θα σχηματιζόταν το «βόρειο μέτωπο» κατά του Σ. Χουσεϊν. Τελικά κανένα σοβαρό μέτωπο δεν χρειάστηκε να σχηματιστεί και το καθεστώς Χουσεϊν δεν άντεξε ιδιαίτερα. Οι υπολογισμοί της Άγκυρας κατέρρευσαν.
β) Με το τέλος του πολέμου η Τουρκία θεώρησε ότι κάτι μένει για αυτήν στο Β. Ιράκ. Είτε να παίξει με τους τουρκομάνους στην περιοχή, είτε να σχεδιάσει κάτι με τις πολλές φυλές των κούρδων.
Το επεισόδιο με τη σύλληψη 11 Τούρκων στρατιωτών, από αμερικανούς στρατιώτες στο Β. Ιράκ είναι απολύτως καθαρό ως προς το κεντρικό της μήνυμα. Η Ουάσιγκτον ελέγχει όλο το σκηνικό στο Ιράκ.
Οι 11 τούρκοι στρατιώτες αφού συνελήφθησαν πήγαν μια βόλτα στη Βαγδάτη, έτσι για να μην πει κανείς πως δεν κατάλαβε τον μήνυμα της Ουάσιγκτον. Ο στρατηγός Χ. Οζκιόκ, εξέλαβε το μήνυμα αυτό ως «προσβολή» στο κύρος των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ως ένα πλήγμα στην «υπερηφάνεια» του.
Το επιτελείο Γκιούλ επιχειρεί να ισορροπήσει τα πράγματα με πυκνές επαφές στην Ουάσιγκτον, και μερικώς αυτό θα γίνει.
Η μερική αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας – ΗΠΑ είναι προς όφελος και των δύο πλευρών αλλά δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί πως όλα θα γίνουν όπως πριν. Η πρόσκληση των ΗΠΑ στην Τουρκία (μαζί με Ιράν και Πακιστάν!) να λάβουν μέρος στις διαδικασίες «ομαλοποίησης» της κατάστασης στο Ιράκ είναι διαφωτιστική. Αφού οι ΗΠΑ ελέγχουν τα πάντα, προσκαλούν ορισμένες χώρες να λάβουν μέρος στο «παιχνίδιι», με τους δικούς τους όρους, και όλα εκ των υστέρων. Αυτό δεν είναι αρκετό για να κλείσουν οι πληγές.
Το ισχυρό χαρτί των ΗΠΑ είναι ο απόλυτος έλεγχος του Ιράκ, γεγονός που αφαιρεί πόντους από την αλαζονεία του «απόλυτου συμμάχου», όπως ήταν η Τουρκία στα μάτια της Ουάσιγκτον.
Μπορεί αυτό το πλαίσιο των αλλαγών να επηρέασει και την πορεία του Κυπριακού;
Δεν είναι εύκολο να φανταστεί κανείς δύο ταυτόχρονες κόντρες ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Άγκυρα (Ιράκ, Κυπριακό). Το Κυπριακό είναι στην ατζέντα μόνο μεσαίων μεσολαβητών (λ.χ. Γουέστον) και αυτό δεν συνοδεύεται από ταυτόχρονα μεσολαβητική δράση από Υφυπουργούς ή τον ΥΠΕΞ Κ. Πάουελ. Κατά συνέπεια η κρίση στις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ δεν φαίνεται να επηρεάζει τις ποιοτικές παραμέτρους στο Κυπριακό.
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν την τακτική της «πειθούς» – καρότο χωρίς μαστίγιο στο κυπριακό ζήτημα. Η Λευκωσία σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχει την καθολική υπεροχή σε ένα σύνολο από κινήσεις τόσο στο ζήτημα των ανοιγμάτων προς τους Τ/Κ, όσο και σε σχέση με την ουσία του Κυπριακού. Αυτές θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν με σοβαρό σχέδιο, ώστε να επηρεασθεί θετικά το πολιτικό περιεχόμενο του προσεχούς Δεκεμβρίου. Όσοι εκτιμούν πως το κλειδί για νέα πορεία στο Κυπριακό είναι μια νέα πλειοψηφία στους Τ/Κ, μπορούν να δουν το μωσαϊκό των εξελίξεων, με τα πολλά του χρώματα.