Με fax στο παιχνίδι με τη φωτιά!

Οι εξελίξεις στα ενεργειακά στην Α. Μεσόγειο συνδέονται πολύπλευρα με την εγκατάλειψη της στρατηγικής του Ελσίνκι (1999), τόσο από την Λευκωσία όσο και από την Αθήνα. Ο Τ. Παπαδόπουλος και ο Κ. Καραμανλής θεώρησαν ότι ότι εγκαταλείποντας μια συμφωνία που υπηρετούσε σημαντικά γεωπολιτικά συμφέροντα στην περιοχή, θα περνούσαν ευχάριστα παραπέμποντας τα «δύσκολα» στις καλένδες. Σήμερα, όλα τα προβλήματα παραμένουν άλυτα και εξελίσσονται επί τα χείρω. Στον σκληρό πυρήνα του εκκρεμούς βρίσκεται η απόφαση Αναστασιάδη να εγκαταλείψει τις προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού στο Κραν Μοντάνα, καθ’ ην στιγμήν ελάμβανε από τον ΓΓ του ΟΗΕ- μετά από διαβούλευση με τον Μ. Τσαβούσογλου-, την, μακράν, καλύτερη πρόταση για τους ε/κ για τα ζητήματα ασφάλειας και αποχώρησης του τουρκικού στρατού, από την εποχή της εισβολής. Έκτοτε αδιαφόρησε για τις συνομιλίες και επιδόθηκε σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων γύρω από τις «τριμερείς» με τη μέθη για μια ενδεχόμενη μετατροπή του νησιού με ενεργειακό παίκτη. Έτσι με το κυπριακό στο ράφι, πίστεψε ότι θα του έβγαινε το λόττο του αιώνα: να αποκτήσει ισχύ μέσω συνέργειας με τον Β. Νετανιάχου και με «τριμερείς» με τις αντιπαθείς για την Άγκυρα χώρες, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος, να αλλάξει την ατζέντα και να πετύχει εξορύξεις.

Η Αθήνα ακολούθησε τις επινοήσεις Αναστασιάδη. Ο αδιάβαστος Τσίπρας και ο πολυπράγμων Κοτζιάς βρήκαν ρόλο-κατά κανόνα, συμμετέχοντας στις διασκέψεις τύπου για μια δήλωση στα ΜΜΕ. Η Αθήνα αγνόησε τους πραγματικούς στόχους Αναστασιάδη και το ενδεχόμενο να οδηγήσει την κατάσταση σε επικίνδυνες ατραπούς. Σιώπησαν ακόμα και όταν τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν τις έρευνες του σκάφους SAIPEM 12000 της Ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ, που ήταν καθ’ οδόν προς το θαλάσσιο τεμάχιο 3 και τον στόχο «Σουπιά», εντός κυπριακής ΑΟΖ, στις 9 Φεβρουαρίου 2018.

Ο Ν. Αναστασιάδης, πίστευε ότι θα μπορούσε να παίζει επ’ άπειρον με το χρόνο και να αγνοεί τη διαδικασία του ΟΗΕ. Η συνεννόησή του με τον Νετανιάχου έφερε ορισμένα, αμφίβολης αποτελεσματικότητας, οφέλη, όπως η διευκόλυνση των επαφών Χριστοδουλίδη με την αμερικάνικη διοίκηση στην Ουάσιγκτον, και, όπως, ο αποκλεισμός της «αντιπαθούς» κας Σπέχαρ από ενδεχόμενη αναβάθμισή της σε Ειδική Αντιπρόσωπο του ΓΓ σε διαδοχή Έιντε. Τι έκανε ο ίδιος στα δύο και μισή χρόνια της μέθης των υδρογονανθράκων; Για να εξοβελήσει το Πλαίσιο Γκουτέρες έπαιξε με λύση από «δύο κράτη» και ουσιαστικά διέλυσε το διαπραγματευτικό τοπίο. Το ΣΑ του ΟΗΕ αποδοκίμασε τις μεταμορφώσεις του και έτσι στις 25 Νοεμβρίου 2019 από το φόβο της απόδοσης στον ίδιο της κύριας ευθύνης για την κατάρρευση της διαπραγματευτικής διαδικασίας και μπροστά στο σενάριο της αποχώρησης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ από το νησί, υποχρεώθηκε να επιστρέψει, λεκτικά έστω, σε εκείνα που εγκατέλειψε στις 30 Ιουνίου 2017- δήλωση Γκουτέρες στην «τριμερή» στο Βερολίνο στις 25 Νοεμβρίου 2019.

Σήμερα η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω με την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας Τουρκίας-Λιβύης. Η Αθήνα επιστρέφει σε γνωστά μονοπάτια. Ο καταγγελτικός λόγος Δένδια στα ελληνοτουρκικά, δείχνει μιαν εμφανή αδυναμία κατανόησης του τρόπου διαξαγωγής του διπλωματικού παχνιδιού. Η «κυπροποίηση» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι μια βέβαιη συνταγή για την περαιτέρω οπισθοδρόμησή της. Η Χάγη είναι ο δρόμος, αλλά αυτό αφορά παίκτες.

Ο Κ. Σημίτης μιλώντας στη Λευκωσία, στις 29 Νοεμβρίου 2013, προέβλεψε τα ουσιώδη: «Η σημερινή στιγμή, είναι μια στιγμή με δυνατότητες. Η ανεύρεση κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου δημιουργούν προϋποθέσεις συνεργασίας, αλλά και ενέχουν τον κίνδυνο οριστικών ρήξεων. Το θέμα των πηγών ενέργειας δεν αφορά μόνο την Κύπρο και τα όμορα κράτη, αλλά και τις υπερδυνάμεις που θα έχουν έμμεσα λόγο (ομιλία στην παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του πρώην προέδρου Γ. Βασιλείου).

Η εγκατάλειψη από τη Λευκωσία της προσπάθειας επίλυσης το 2017 με την ταυτόχρονη προώθηση μιας πολιτικής που αποσκοπούσε στον αποκλεισμό της Τουρκίας από κάθε διαβούλευση για τα ενεργειακά θέματα στην Α. Μεσόγειο, συνιστά την κύρια αιτία για τις σημερινές εξελίξεις. Από το ένα βήμα πριν τη συνολική επίλυση, φτάσαμε στο «Φατίχ» και «Γιαβούζ» γύρω από την Κύπρο, στις πιέσεις για εποικισμό στην Αμμόχωστο, στην αυξανόμένη ρητορική από Ερτογάν και Τσαβούσογλου, στην μηδέν επικοινωνία ‘Αγκυρας-Ακιντζί, στη συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη, και στις ισορροπίες ισχύος ανάμεσα σε Τουρκία- ΗΠΑ και Τουρκία- Ρωσία.

Η δήλωση Γκουτέρες στις 25 Νοεμβρίου για «επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας που θα ανοίξει το δρόμο για μια συνολική διευθέτηση στο κυπριακό», δεν έχει πραγματικό μέλλον. Ο Ν. Αναστασιάδης στις 5 Δεκεμβρίου ανακοίνωσε προσφυγή της Λευκωσίας στη Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για «την προστασία των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Προχωρήσαμε στην επίδοση σχετικής ειδοποίησης προς την τουρκική Πρεσβεία στην Αθήνα, δεν έγινε αποδεκτή, εστάλη δια άλλου μέσου. Υπάρχει απόδειξη ότι παρελήφθη, και αυτό δίνει το δικαίωμα της προσφυγής». Γνωρίζει ότι αυτά δεν έχουν καμμιά αξία, γιατί προηγούνται συνομιλίες ανάμεσα στα μέρη, υπογραφή συνυποσχετικού. Πραγματικός στόχος του fax είναι ο τορπιλισμός της «Διαδικασίας του Βερολίνου». Σε συνδυασμό, δε, με τα παιδικά πείσματα γύρω από το «πάω, δεν πάω» στη δεξίωση Σπέχαρ στο Λήδρα Πάλας στις 10 Δεκεμβρίου, τα πράγματα γύρισαν στη γνώριμη κυπριακή «κανονικότητα»…

Λάρκος Λάρκου