Ώρα Γκουτέρες!
Τι έγινε στη συνάντηση των δύο ηγετών στις 17 Μαίου; Ο πρόεδρος Αναστασιάδης πρότεινε να ξεκινήσουν τη συζήτηση από το εδαφικό, μετά η συζήτηση να πάει στο θέμα της ασφάλειας/εγγυήσεων. Αφού ολοκληρωθούν οι συνομιλίες σε εδαφικό-ασφάλεια, να προχωρήσουν και στα άλλα θέματα, όπως είναι η εκ περιτροπής προεδρία και οι «τέσσερις ελευθερίες».
Ο Μ. Ακιντζί στις 19 Μαίου με δήλωσή του απέρριψε την πρόταση Αναστασιάδη ζητώντας πρώτα να συμφωνήσουν για Διάσκεψη στη Γενεύη εντός Ιουνίου, αναβολή της γεώτρησης του Ιουλίου και ζήτησε η διαπραγμάτευση διεξαχθεί επί όλων των θεμάτων «υπό τη μορφή πακέτου». Ειδικότερα είπε ότι «δεν υπάρχει εποικοδομητική πρόταση, μόνο προσπάθεια να τεθούν προϋποθέσεις για μια συνάντηση στη Γενεύη».
Μόνο η ανάγνωση των πιο πάνω δείχνει ότι η διαδικασία εχει μπλοκαριστεί. Είναι προφανές ότι το διαδικαστικό κομμάτι (ποιο πρώτα, ποιο ύστερα και τι στη Γενεύη), δείχνει το πραγματικό αδιέξοδο στις συνομιλίες, αυτό που άρχισε στο τέλος του 2016 και πήρε την ανηφόρα με τα όσα ακολούθησαν με το γνωστό θέμα του νομοθετήματος της Βουλής των Αντιπροσώπων σχετικά με το «ενωτικό» δημοψήφισμα.
Το αδιέξοδο συμπληρώνεται από την αδυναμία συνεννόησης στα στοιχειώδη, συνοδεύεται από αμοιβαία καχυποψία και συνεχή, καθημερινή, ένταση με δημόσιες δηλώσεις εκατέρωθεν. Ο Έσπεν Έιντε προσπαθεί να βρει την χρυσή τομή, είδε ξανά τους δύο ηγέτες στις 19 Μαίου και όλα βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Είναι πέρα από σαφές ότι η κυπριακής ιδιοκτησίας διαδικασία επίλυσης έχει ολοκληρώσει τηον κύκλο της. Δεν πάει πέρα από το σημείο αυτό, όπως είδαμε να καταγράφεται στη Σύνοδο της Γενεύης τον Ιανουάριο, 2017.
Σε συνέχεια αυτής της διαπίστωσης, εκτιμώ ότι η μόνη εφικτή λύση, υπό τις περιστάσεις, είναι η ανάληψη πρωτοβουλίας από τον ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτιέρες -με τη συμβολή, ασφαλώς, του Ειδικού του Αντιπροσώπου στην Κύπρο, Έσπεν Έιντε- ώστε να υποστηρίξουν τα δύο μέρη για να λάβουν θέσεις σε εκκρεμούντα στοιχεία της διαπραγμάτευσης που θα έχει επεξεργαστεί ο ίδιος ο ΟΗΕ. Αυτή είναι η φύση του ΟΗΕ: να συμβάλει στη γεφύρωση των διαφορών προτείνοντας εναλλακτικές ιδέες, εντός του πλαισίου που διαγράψουν τα ψηφίσματά του και ζητώντας από τους ηγέτες να λάβουν αποφάσεις ή να προτείνουν ενδεχομένως κάτι άλλο, ώστε να γίνει αμοιβαίως αποδεκτό.
Ο ΟΗΕ, μέσω Γκουτιέρες και Έιντε, γνωρίζει τις λεπτομέρειες, γνωρίζει τις ευαισθησίες κάθε πλευράς, γνωρίζει ως πού μπορεί να φτάσει η καθεμία, συνεπώς μπορεί να συμβάλει στην υπέρβαση του αδιεξόδου με δημιουργικές προτάσεις που θα τεθούν ενώπιον των δύο ηγετών για να έχουν την τελική ευθύνη της απόφασης. Στη δική μου ανάλυση, αυτή τη στιγμή μετρά η πολιτική θεληση, η ηγετικότητα, το θάρρος, και όχι η διαδικαστικές ρυθμίσεις αυτού ή του άλλου τύπου.
Υπενθυμίζω ότι το Κοινό Ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου 2014 δίνει τις κατευθύνσεις με την διασταυρούμενη διαπραγμάτευση και σε ουσιώδεις ρυθμίσεις επί της ουσίας σε μια ενδεχόμενη επανάληψη πραγματικών συνομιλιών. Η παράγραφος τρία αναφέρει:
«Η διευθέτηση θα βασίζεται σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου. Η ενωμένη Κύπρος, ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα έχει μια διεθνή νομική προσωπικότητα και μια κυριαρχία, η οποία καθορίζεται ως η κυριαρχία που απολαμβάνουν όλα τα κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών υπό το Χάρτη του ΟΗΕ και η οποία πηγάζει ισομερώς από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Θα υπάρχει μια ιθαγένεια της ενωμένης Κύπρου, που θα ρυθμίζεται από την ομοσπονδιακή νομοθεσία. Όλοι οι πολίτες της ενωμένης Κύπρου θα είναι επίσης πολίτες είτε της ελληνοκυπριακής συνιστώσας πολιτείας είτε της τουρκοκυπριακής συνιστώσας πολιτείας».
Στην παράγραφο 1 αναφέρεται ότι «το status quo είναι απαράδεκτο και η συνέχιση του θα έχει αρνητικές συνέπειες για τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Οι ηγέτες επιβεβαίωσαν ότι μια διευθέτηση θα έχει θετικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την περιοχή, ενώ πρωτίστως θα ωφελήσει τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους, σεβόμενοι τις δημοκρατικές αρχές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, καθώς και τη ξεχωριστή ταυτότητα και ακεραιότητα αμφοτέρων, διασφαλίζοντας το κοινό τους μέλλον σε μια ενωμένη Κύπρο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Τώρα είναι η ώρα να γίνουν πράξεις οι πιο πάνω διακηρύξεις με την ενεργή συμμετοχή του ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτιέρες. Αλλιώς, πολύ σύντομα, όλα θα τιναχθούν στον αέρα με απρόβλεπτες συνέπειες για όλη την Κύπρο!
Λάρκος Λάρκου