Πολιτεία και κεντρικές φυλακές

Η δημόσια συζήτηση γύρω από τις απίστευτες εξελίξεις στις Κεντρικές Φυλακές (πέντε αυτοκτονίες, σειρά από απόπειρες αυτοκτονιών, παρέμβαση της ΜΑΔΔ, πολιτική σύγκρουση σε υψηλούς τόνους) είναι κυριολεκτικά απογοητευτική. Η επικέντρωση της συζήτησης στο θέμα της παραίτησης, ή μη, του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης είναι κυριολεκτικά παραπλανητική. Οι σημερινές συνθήκες είναι προϊόν συσσωρευμένης για πολλά χρόνια λανθασμένης πολιτικής στο ζήτημα, είναι το αποτέλεσμα μιας στρεβλής αντίληψης που έμαθε να σκεπάζει τα προβλήματα για δεκαετίες, που πίστευε ότι η σιωπή θα βοηθούσε να σβήσουν από το χάρτη της πραγματικής ζωής. Μετά από την κάθε φορά μπόρα, επικρατούσε σιωπή και αδράνεια. Κανένα σχέδιο, καμιά συνέπεια στην εφαρμογή του, καμμία πρόθεση για εκσυγχρονισμό στις υποδομές, στους κώδικες, στην εκπαίδευση, στον τρόπο επιλογής του διοικητή. Αυτή η πρακτική ήταν κυρίαρχη για πολλές δεκαετίες και σήμερα εκδηλώνεται πιο επιθετικά σε διάφορους τομείς και είναι ένας από τους κύριους λόγους που φτάσαμε στον πάτο, και όχι μόνο στην οικονομία.

Η τραγωδία είναι προφανής. Για μια σειρά από λόγους η σημερινή κατάσταση στις φυλακές είναι πέρα από αδιανόητη. Δημόσια και καθαρά όλη η Κύπρος έμαθε την αλήθεια: μεγάλος αριθμός κρατουμένων στην ίδια φυλακή, στα ίδια κελιά οι υπόδικοι με τους κατάδικους, αναποτελεσματικές και ξεπερασμένες πρακτικές, ακατάλληλοι διοικητές, καθυστέρηση στην αλλαγή της παλιάς κατάστασης πραγμάτων. Όλα αυτά μαζί έχουν οδηγήσει σε αυτό το τρομακτικό αδιέξοδο. Για το μέγεθος της νήσου ο αριθμός των πέντε αυτοκτονιών τους τελευταίους μήνες παραμένει ασύλληπτος. Συνεπώς επείγει η λήψη σειράς μέτρων που θα αλλάξουν την κατάσταση. Η σύσκεψη της πολιτικής ηγεσίας σε συνεργασία με την Επίτροπο Διοικήσεως έφερε αλλαγές που υπόσχονται πρόοδο όπως η δημιουργία νέων υποδομών για τους φυλακισμένους, η δυνατότητα μεταφοράς φυλακισμένων με ψυχολογικά προβλήματα σε πτέρυγα στα Ψυχιατρικά Ιδρύματα Αθαλάσσας ή παροχή της δυνατότητας στην Επίτροπο Διοικήσεως να επισκέπτεται τις φυλακές χωρίς προειδοποίηση. Το τελευταίο σημείο δείχνει μερικές από τις νοοτροπίες που οδήγησαν στο τέλμα. Το ερώτημα: χρειαζόταν να φτάσουμε στις πέντε αυτοκτονίες για να γίνει δεκτή αυτή η αυτονόητα σωστή αλλαγή;

Η απάντηση σε συσσωρευμένα προβλήματα δεν βρίσκεται έτοιμη στο πιάτο. Χρειάζεται σχέδιο, χρόνος, επιμονή, αξιοποίηση διεθνούς εμπειρίας, συνδυασμός μέτρων, κατάλληλα πρόσωπα με τα κατάλληλα εφόδια για να ηγηθούν της προσπάθειας, νέες υποδομές.