Ραντεβού στα τυφλά Ερτογάν – Μπαρόσο

Οι συνομιλίες Ερτογάν στις Βρυξέλλες στις 21 Ιανουαρίου έδειξαν τις δυσκολίες του ευρωτουρκικού τάγκο. Δισταγμοί εκατέρωθεν, βήματα σημειωτόν σε μια ιδιαίτερα αντιφατική περίοδο. Είδηση πρώτη, η επίσκεψη καθεαυτή καθώς αυτή γίνεται πέντε χρόνια μετά την τελευταία επίσημη επίσκεψή του στις Βρυξέλλες. Είδηση δεύτερη, τα εσωτερικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Ερτογάν σχετικές με καταγγελίες για σκάνδαλα και το ρόλο του κινήματος Γκιουλέν, κυριάρχησαν στις συζητήσεις. Είδηση τρίτη, ειδικό ρόλο στις συζητήσεις έπαιξαν τα εξωτερικά ζητήματα όπως το κυπριακό και το συριακό.

Οι δηλώσεις σύμφωνα με ρεπορτάζ στο ΚΥΠΕ και στο αθηναϊκό «Βήμα»:

Α. ΚΥΠΡΙΑΚΟ: : Στη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης ο κ. Βαν Ρομπέι υπογράμμισε την ανάγκη επείγουσας συνολικής λύσης στο Κυπριακό, που είναι, όπως είπε προς το συμφέρον όλων, ενώ ενθάρρυνε τις ενδιαφερόμενες πλευρές να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν τη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος. Ο κ. Μπαρόζο τόνισε την ανάγκη να εξευρεθεί επειγόντως λύση στο Κυπριακό που να είναι προς το κοινό συμφέρον. Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι αν προχωρήσουμε σε αυτό το θέμα θα έχει θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, μήνυμα το οποίο έχουμε ήδη διαμηνύσει και στα κυπριακά πολιτικά κόμματα. Ο τούρκος πρωθυπουργός είπε ότι στο Κυπριακό «είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε προς τη σωστή κατεύθυνση και κάνουμε ότι είναι δυνατόν για να υπάρξει πρόοδος». Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας εξέφρασε ακόμη την ελπίδα ότι οι θέσεις της Κύπρου θα κινηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση, κάτι που θα είναι επωφελές για όλους, για την Κύπρο αλλά και για την Τουρκία ως υποψήφια χώρα». Σε άλλες δηλώσεις του στην έδρα της ΕΕ ο Τ. Ερτογάν είπε « ότι η τ/κ πλευρά επιδεικνύει θετική προσέγγιση την οποία στηρίζει η κυβέρνηση της Αγκυρας. Εξέφρασε παράλληλα την ελπίδα να επιδείξει και η ελληνοκυπριακή πλευρά την ίδια στάση, επιμένοντας ότι η λύση θα πρέπει να βασίζεται σε «μια ομοσπονδιακή δομή με δύο ιδρυτικά κράτη και δεν υπάρχει εναλλακτική λύση επ’ αυτού».

Β. ΕΝΤΑΞΙΑΚΗ ΠΟΡΕΙΑ: Για την ενταξιακή πορεία, ο κ. Βαν Ρόμπει δήλωσε ότι το 2013 σημειώθηκε πρόοδος ανοίγονας το πρώτο κεφάλαιο μετά από 3,5 χρόνια. Συμφωνήσαμε στην επανεισδοχή και θεωρούμε ότι πρέπει να διατηρηθεί αυτή η δυναμική, ενώ ο τελικός στόχος, όπως αποφασίστηκε στις 3 Οκτωβρίου 2005 , όταν ξεκίνησαν οι ενταξιακές, είναι η πλήρης προσχώρηση».

Γ. ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Για τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία μετά τις 17 Δεκεμβρίου, ο κ. Βαν Ρόμπει είπε ότι ζήτησε από τον Τούκο Πρωθυπουργό «να σεβαστεί η χώρα του τα ευρωπαϊκά κριτήρια περί κράτους δικαίου και διαχωρισμού των εξουσιών, ώστε να μην επιστρέψουμε στο παρελθόν. Ο κ. Ερντογάν μου ανέλυσε τις απόψεις του και τις σημείωσα. Εμείς κάνουμε τη δική μας ανάλυση και θα δούμε στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εάν τα ευρωπαικά κριτήρια γίνονται σεβαστά από την Τουρκία», προσθέτοντας ότι «εμείς κάνουμε την ανάλυσή μας με βάση τα κείμενα και τη νομοθεσία». Ο κ. Μπαρόζο αναφέρθηκε στην ενταξιακή πορεία σημειώνοντας ότι «είμαστε εταίροι και θέλουμε να ενισχυσουμε τις σχέσεις μας. Οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην Τουρκία φτάνουν το 65% του συνόλου που δείχνει το πόσο κοντά είναι τα συμφέροντά μας. Η συζήτηση ήταν πολύ παραγωγική. Ο κ. Ερντογάν μας διαβεβαίωσε ότι θα σεβαστεί την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και το κράτος δικαίου. Είμαστε ικανοποιημένοι. Πιστεύω ότι ο Πρωθυπουργός θα ανταποκριθεί με θετικό τρόπο στα θέματα που του θέσαμε». Από την πλευρά του, ο κ. Ερντογάν χαρακτήρισε «ιδιαίτερα παραγωγική τη συνάντηση με τους δύο Προέδρους» σημειώνοντας ότι «οι δύο πλευρές ήταν ειλικρινείς και η επιθυμία μας είναι να πάμε μπροστά. Η Τουρκία έκανε το καλύτερο για να εκληρώσει τις υποχρεώσεις της, ωστόσο παρά την καλή μας θέληση είχαμε 3,5 χρόνια που η διαδικασία ήταν σε τέλμα, ανοίξαμε ένα κεφάλαιο το Νοέμβριο και ξεκινήσαμε συζητήσεις για τη βίζα και την επανεισδοχή. Βλέπουμε μπροστά».

Οι πιο πάνω δηλώσεις δείχνουν ότι το ευρωτουρκικό εγχείρημα δεν έχει μομέντουμ. Βρίσκει διαρκώς μπροστά του τις ίδιες δυσκολίες που είχε πριν 4 ή 7 χρόνια. Έτσι δεν προχωρά κάτι. Η θέση Ρομπέι «οτι ο τελικός στόχος, όπως αποφασίστηκε στις 3 Οκτωβρίου 2005 , όταν ξεκίνησαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, είναι η πλήρης προσχώρηση», δεν συνιστά μια καθαρή συνεννόηση ανάμεσα στις δύο πλευρές καθώς ούτε η μια πλευρά, ούτε η άλλη κατανοούν κάτι τέτοιο. Η Τουρκία γνωρίζει ότι ισχυρές χώρες μέλη της ΕΕ όπως η Γερμανία δεν υιοθετούν αυτή τη θέση, συνεπώς δεν αρκεί η δήλωση Ρομπέι για να προχωρήσουν τα πράγματα. Η ευρωτουρκική σχέση χρειάζεται κάτι περισσότερο για να «ανασυγκροτηθούν» τα κείμενα της 3ης Οκτωβρίου 2005 και να δημιουργηθεί έτσι ένα νέο εφικτό πολιτικό πλαίσιο, κάτι που δεν ευνοεί η παρούσα πολιτική συγκυρία –εκλογές στις Βρυξέλλες, νέοι πρόεδροι στην Επιτροπή και το Συμβούλιο, εσωτερική αντιπαράθεση στην Τουρκία, δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο 2014.