Στο κατώφλι της Σύγχυσης…

Το Εθνικό Συμβούλιο στις 18 Σεπτεμβρίου ολοκλήρωσε την 4ήμερη ολοήμερη προσπάθειά του για να βρει κοινή γλώσσα στο κυπριακό. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου (ΚΥΠΕ, 18/9) «το Εθνικό Συμβούλιο επαναβεβαιώνει την εμμονή του στην εξεύρεση μιας ειρηνικής λύσης στη βάση των περί Κύπρου ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των Συμφωνιών Υψηλού επιπέδου του 1977 και 1979 για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, λύση που θα πρέπει να επιτυγχάνει την ενότητα του χώρου, του λαού, των θεσμών και της οικονομίας».

Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, το Εθνικό Συμβούλιο κατέληξε στο ότι η λύση θα πρέπει να συνάδει με το διεθνές δίκαιο, τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, το κοινοτικό δίκαιο, καθώς και τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και στο ότι η ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να έχει μία και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια, και να αποτελεί μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δήλωσε ακόμη ότι, σύμφωνα με την ανακοίνωση, η λύση πρέπει να προνοεί την αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων, με τον τελικό στόχο να είναι η αποστρατικοποίηση της Κύπρου με την απομάκρυνση και των Βρετανικών Βάσεων. Παράλληλα, τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου συμφώνησαν όπως, πριν από τη λύση του Κυπριακού, διενεργηθεί απογραφή πληθυσμού από αξιόπιστο διεθνή οργανισμό.

Συμφώνησαν, επίσης, όπως δηλώσουν τη στήριξη τους στη θέση και τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για την επείγουσα ανάγκη απογραφής πληθυσμού, ιδιοκτησίας και χρήσης γης, εκφράζοντας παράλληλα στήριξη στις προσπάθειες του Προέδρου για μορατόριουμ στην εκμετάλλευση προσφυγικών περιουσιών και την απόδοση της λεγόμενης ιθαγένειας του ψευδοκράτους. Επίσης, κατέληξαν στο ότι θα πρέπει να υπάρξει «αποκατάσταση της κυριαρχίας, ανεξαρτησίας, εδαφικής ακεραιτότητας και ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας» και ότι «στην ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος μέλος της ΕΕ, δεν νοούνται εγγυητές και εγγυήσεις».

Ο Σ. Στεφάνου είπε ακόμη πως τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου κατέληξαν στο ότι η αποκατάσταση των βασικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων, περιλαμβανομένου και του δικαιώματος των προσφύγων για επιστροφή στα σπίτια και τις περιουσίες τους, αποτελεί επίσης απαραίτητη προϋπόθεση για τη λύση.

«Η παράνομη δόμηση σε ελληνοκυπριακές περιουσίες υπονομεύει την εφαρμογή της πιο πάνω αρχής και δημιουργεί νέα τετελεσμένα, που αποσκοπούν στην απόκτηση πολιτικών πλεονεκτημάτων στο πλαίσιο της συζήτησης για συνολική διευθέτηση», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση, και επισημαίνεται πως «πρέπει να διατρανωθεί ο σεβασμός και η αποκατάσταση στις τέσσερις ελευθερίες» και γίνεται λόγος για «αποκλεισμό των μόνιμων παρεκκλίσεων από το ευρωπαϊκό κεκτημένο».

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος ανέφερε στη συνέχεια πως τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου συμφώνησαν επίσης ότι «η λύση πρέπει να είναι προϊόν συμφωνίας μεταξύ των δυο ηγετών και όχι αποτέλεσμα επιβολής εκ των έξω» και πως «μόνο μια τέτοια συμφωνία μπορεί να παραπεμφθεί σε δημοψήφισμα. Αποκλείεται η όποια μορφή επιδιαιτησίας, καθώς και η επιβολή χρονοδιαγραμμάτων», πρόσθεσε.

Για το Κυπριακό και την πορεία των απευθείας διαπραγματεύσεων, το Εθνικό Συμβούλιο αποφάσισε τη σύσταση συμβουλευτικής υποεπιτροπής με τη συμμετοχή των κομμάτων, για σκοπούς επεξεργασίας θέσεων και προτάσεων προς υποβοήθηση του Προέδρου της Δημοκρατίας στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Σε ότι αφορά τα ευρωτουρκικά και το χρονικό ορόσημο του Δεκεμβρίου, ο Σ. Στεφάνου ανέφερε πως το Εθνικό Συμβούλιο ξεκαθάρισε πως στόχος είναι η αξιοποίηση του ορόσημου του Δεκέμβρη για την προώθηση της επίλυσης του Κυπριακού.

Στην κοινή ανακοίνωση ξεκαθαρίζεται ακόμη πως «η Τουρκία έχει αναλάβει υποχρεώσεις έναντι της ΕΕ και των κρατών μελών της, που αφορούν και την Κυπριακή Δημοκρατία και το Κυπριακό, στις οποίες οφείλει να συμμορφωθεί, αλλιώς η Τουρκία δεν θα μπορεί να συνεχίσει ανεμπόδιστα, χωρίς κυρώσεις, την ενταξιακή της πορεία». Συμφωνήθηκε τέλος πως για την καλύτερη αξιοποίηση του ορόσημου του Δεκεμβρίου, για αξιοποίηση της Ευρώπης και άλλων χωρών που μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο, «τα κόμματα και το Κοινοβούλιο θα αναλάβουν ρόλους στη βάση των θέσεων που έχουν αποφασιστεί για τα ευρωτουρκικά». Σημειώνεται πως, παρόλο που τα κόμματα κατέληξαν ομόφωνα στο περιεχόμενο της ανακοίνωσης, σε ορισμένα θέματα διατηρούν τις θέσεις τους.

Από το σύνολο της ανακοίνωσης προκύπτουν ορισμένα σημεία που θα άξιζε να σχολιαστούν.

Πρώτο, μέσα στο κείμενο υπάρχουν αξιόλογες εισηγήσεις, που πραγματικά βοηθούν την ε/κ πλευρά να προχωρήσει προς τα εμπρός (είδος ομοσπονδίας, βασικές ελευθερίες, όχι μόνιμες παρεκκλίσεις κ. ά). Ωστόσο, είναι πραγματικά ανεξήγητο το ότι οι συνομιλίες Χριστόφια-Ταλάτ διεξάγονται εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, και το ΕΣ αποφάσισε να παρέμβει στις εξελίξεις τώρα. Ποιον πείθουμε ότι λειτουργούμε με κριτήρια ορθολογισμού;

Δεύτερο, ορισμένα σημεία της ανακοίνωσης ακολουθούν το πρωθύστερο σχήμα:
όταν καταγράφεις ως «επείγουσα την ανάγκη απογραφής πληθυσμού, ιδιοκτησίας και χρήσης γης» στα κατεχόμενα, αυτά θα είχαν μια λογική βάση αν τα έθετες όταν ξεκινούσες τις συνομιλίες (πχ. Απρίλιος 2008), και όχι όταν είσαι παραμονές του επιλόγου των συνομιλιών. Ύστερα, από ποιον τα ζητάς αυτά; Ποιος είναι ο διεθνής φορέας που θα τα διεκπεραιώσει; Τον βρήκε κανείς;

Τρίτο, «τα κόμματα και το Κοινοβούλιο θα αναλάβουν ρόλους στη βάση των θέσεων που έχουν αποφασιστεί για τα ευρωτουρκικά». Αν αυτό σημαίνει Πρωτόκολλο, τότε η κοινή προσπάθεια δεν έχει κανένα νόημα. Ουδείς στην ΕΕ, ενδιαφέρεται να ακούσει για το επιμέρους, όταν εξελίσσεται διάλογος για τη συνολική λύση ανάμεσα σε Χριστόφια-Ταλάτ. Έχουμε κάτι να πούμε στους εταίρους μας επ’ αυτού;

Τέταρτο, το ΕΣ είναι συμβουλευτικό σώμα. Έτσι αποφασίζουν τα συμβουλευτικά σώματα; Το να βάζεις λίγες θέσεις από το ένα κόμμα, και λίγες από το αντίθετο, το να πασπαλίζεις τις διαφωνίες με την προσέγγιση «λίγο απ΄ όλα» δεν συνιστά σύγχρονη πολιτική. Αντίθετα, εκτιμώ ότι αδυνατίζουμε τις ε/κ θέσεις με προσεγγίσεις που δεν πείθουν στο διεθνή χώρο.

Πέμπτο, στη μάχιμη πολιτική είναι ο πρόεδρος Χριστόφιας που είναι ο εκλεγμένος πρόεδρος, σε αυτόν έδωσε την εντολή ο λαός να διαπραγματευτεί, να εργαστεί για την επίλυση γιατί ο ίδιος προεκλογικά διαπίστωσε ότι είμαστε στο «κατώφλι της διχοτόμησης». Το ΕΣ μπορεί να δώσει απόψεις, ή να συμβάλει σε ορισμένες δράσεις. Αυτό είναι χρήσιμο. Ωστόσο, αυτό που μετρά επί της ουσίας είναι η διαχείριση του κυπριακού από τον εκλεγμένο πρόεδρο και η συντονισμένη προσπάθεια για να πάμε από το τέλμα στην προοπτική της επίλυσης.