Συμμαχίες και στόχοι

Η αντίληψη για την πολιτική των συμμαχιών πέρασε για δεκαετίες την ίδια βάση. Μετά την εισβολή από τη μια ήταν ο ΔΗΣΥ και από την άλλη οι «δημοκρατικές-πατριωτικές δυνάμεις» που τις αποτελούσαν το ΑΚΕΛ, συνήθως το ΔΗΚΟ και περιστασιακά η ΕΔΕΚ. Αυτή η πρακτική οδήγησε το ΔΗΚΟ στην εξουσία για 16 χρόνια: 11 με την προεδρία Σ. Κυπριανού , και 5 με τον Τ. Παπαδόπουλο. Η ανάλυση αυτή άλλαξε το 1988 με την εκλογή Γ. Βασιλείου. Επανήλθε το 2003 με τον Τ. Παπαδόπουλο και έφθασε στα ακραία της όρια το 2007 όταν το ΑΚΕΛ αποφάσισε να αλλάξει τη φορά των πραγμάτων εξαιτίας του κυπριακού. Ζήτησε συνέχιση της «τριμερούς» αλλά με υποψήφιο τον ΓΓ του ΑΚΕΛ Δ. Χριστόφια. Το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ δεν αποδέχθηκαν τον ορισμό που έδωσε στην «τριμερή» το ΑΚΕΛ και υποστήριξαν τον Τ. Παπαδόπουλο. Η αλλαγή που επεχείρησε το ΑΚΕΛ είναι αρκετά εντυπωσιακή γιατί με έργα ανατρέπει μια πρακτική που θεωρήθηκε «παγιωμένη». Πιθανώς η αλλαγή να βασιζόταν στην ανάλυση ότι η συμμαχία με το ΔΗΚΟ και με πρόεδρο από το ΔΗΚΟ θα οδηγούσε σε ακινησία ή σε νέα αδιέξοδα στο κυπριακό. Σήμερα, ενώ θεωρητικά είναι «τριμερής», στην πράξη ο πυρήνας της πολιτικής Χριστόφια στο κυπριακό αμφισβητείται από το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ.  Δεν υπάρχουν σημεία σύγκλισης και η αντιπαλότητα εκτίθεται στο δημόσιο διάλογο δημιουργώντας απορίες.

Εκτιμώ ότι η ανάλυση που επιχειρούν ορισμένες ε/κ πολιτικές δυνάμεις έχει μείνει στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Θεωρούν ότι η Τουρκία θα είναι ακίνητη, άρα εισηγούνται αναμονή στο χρόνο, περιχαράκωση και αντοχή. Αυτή η ανάλυση εκτιμώ ότι ήταν ρεαλιστική στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Τότε το κυπριακό ήταν «παιχνίδι» στα χέρια των μεγάλων, η Τουρκία αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ στη σύγκρουση με την ΕΣΣΔ και η μη λύση στο κυπριακό εξυπηρετούσε διεθνή και τα τουρκικά συμφέροντα όπως τα εξέφραζε το τουρκικό κατεστημένο. Οι εποχές άλλαξαν, η πολιτική διαφοροποιήθηκε  και ο χρόνος τρέχει αλλιώς στην εποχή της ΕΕ-κυρίως μετά το 1999 και το 2003. Η –με όρους- πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ (1999) δημιουργεί νέες ισορροπίες συμφερόντων. Η έννοια του χρόνου παίζει τον καταλυτικό της ρόλο γιατί η ΕΕ δημιούργησε νέο περιβάλλον και υποχρέωσε σε προσαρμογές. Η υπογραφή της διεύρυνσης της ΕΕ με δέκα νέα κράτη στη Στοά του Αττάλου στις 16 Απριλίου 2003 έφερε πίεση στην Τουρκία και σε λίγες ημέρες (23 Απριλίου 2003) αποφάσισε την άρση των εμποδίων με την περιορισμένη διακίνηση πολιτών από και προς την κατοχική γραμμή με ότι αυτό δημιούργησε. Ο χρόνος και οι συνθήκες επέφεραν νέες διαστάσεις στην πολιτική διαχείριση των εξελίξεων –εργασία τ/κ στις ελεύθερες περιοχές, κανονισμός «πράσινης γραμμής» με κατεύθυνση από την ΕΕ, πρόσβαση των ξένων τουριστών στην κατεχόμενη περιοχή, λειτουργία «Επιτροπής Αποζημιώσεων» στο ψευδοκράτος, προσφυγές τ/κ κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας κ.ά.

Η αλλαγή των όρων άσκησης πολιτικής σε σχέση με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου επιβάλλει μια πιο σοβαρή διαχείριση της πολιτικής διάστασης του χρόνου στις προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού –ομοσπονδιακή λύση μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Για να αντιμετωπισθεί με επιτυχία αυτό το πλέγμα της αλλαγής χρειάζεται πρώτα ορθολογική ανάλυσή της και μετά επαναπροσδιορισμός της πολιτικής των συμμαχιών. Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση  ως προς το τι χρειάζεται να γίνει. Οι παραδόσεις και τα κομματικά στερεότυπα δεν αλλάζουν εύκολα, οι αντιστάσεις σε μια πιθανή αλλαγή θα είναι σημαντικές. Χρειάζεται διάλογος -και κυρίως ανάδειξη του μείζονος στόχου στην σημερινή εποχή. Κατά την άποψή μου, μπορεί να οικοδομηθεί ένα Πολυκομματικό Μέτωπο Ευθύνης, το οποίο θα εργαστεί μέσα στο Εθνικό Συμβούλιο και στο διεθνή χώρο για να σηκώσει στους ώμους του το βάρος της διαπραγμάτευσης για την επίλυση του κυπριακού. Δεν είναι εύκολος στόχος γιατί απαιτεί μια διαφορετική λειτουργία του κομματικού συστήματος. Το Πολυκομματικό Μέτωπο Ευθύνης απαιτεί διάλογο, συνεννόηση, συναινέσεις.