Το γκάζι στον κύκλο από κιμωλία

Οι εξελίξεις στην ΑΟΖ της Κύπρου δημιουργούν ένα νέο σκηνικό. Οι εξελίξεις είναι σοβαρές και οφείλουμε να τις διαβάσουμε με ιδιαίτερη προσοχή. Η συνήθης τακτική να προσπερνούμε την πραγματικότητα με την ελπίδα να μάς προσπεράσει και αυτή, δεν ωφελεί σε τίποτα. Γιατί,

Πρώτο,  αυτό που επεχείρησε η Τουρκία στο θαλάσσιο τεμάχιο 3 στις 9 Φεβρουαρίου, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Αρκετές φορές στο παρελθόν τούρκοι πολιτικοί υποστήριξαν ότι τα πράγματα θα έπαιρναν αυτή την τροπή, ενώ λεπτομερείς αναφορές  στο ζήτημα έκανε ο εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών.

Δεύτερο, η Τουρκία έχει αναπροσαρμόσει επιλογές της, οι οποίες συνοδεύονται από μια ολοένα και πιο ενεργητική παρουσία στα πράγματα. Είτε επιδιώκει να προστατεύσει δικαιώματα των τ/κ, είτε δικά της, είτε σε ένα συνδυασμό και των δύο, στην ουσία παρεμβαίνει στο χώρο στον οποίο εκτείνεται η κυπριακή ΑΟΖ. Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μ. Γιλντιρίμ δήλωσε στις 13/2 ότι «χωρίς να υπάρξει κατάληξη στο κυπριακό η συνέχιση  αυτού του είδους των προσπαθειών και ειδικά σε πεδία διαμάχης θα είναι η αιτία για ασυνήθιστα αρνητικά προβλήματα», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου συμπλήρωσε ότι «η Τουρκία θα προστατεύσει τα δικαιώματα των τ/κ και της Τουρκίας εάν η ε/κ πλευρά δεν θέλει να μοιραστεί τα αποθέματα φυσικού αερίου με τους τ/κ».

Τρίτο,  η Λευκωσία πιθανώς να θεώρησε ως «αδιάφορες» τις δηλώσεις τούρκων πολιτικών, ενώ, ίσως υπερεκτίμησε τις δυνατότητες των εταιρειών εξόρυξης στον επηρεασμό των εξελίξεων. Σε κάθε περίπτωση αυτό που μετρά είναι πως στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου δεν δόθηκε η πρέπουσα σημασία σε εξελίξεις που μάς αφορούν και οι οποίες οδήγησαν σε μερική αναπροσαρμογή χειρισμών στην τουρκική εξωτερική πολιτική:

πορεία επί τα χείρω των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, πλάτες από παντού στην τουρκική επιχείρηση στο Αφρίν, νέες αποφάσεις στην εξωτερική πολιτική σε συνάρτηση με εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες.

Τέταρτο, η εποχή Ομπάμα-Μπάϊντεν δεν υφίσταται. Η αμερικάνικη εταιρεία Nobel Energy (έρευνες στο θαλάσσιο τεμάχιο 12, Αφροδίτη) είχε υποστήριξη στο πιο υψηλό επίπεδο από τον Λευκό Οίκο, συνοδεύτηκε από επίσκεψη Μπάιντεν στη Λευκωσία, και, κυρίως, έλαβε κάλυψη με την παροχή στρατιωτικής προστασίας από αμερικάνικα πολεμικά αεροπλάνα που έρχονταν από τη βάση της Σούδας στο τεμάχιο 12. Δεν χρειάζεται καμμιά δυσκολία για να δει κανείς τις διαφορές σε σχέση με το 12 και αυτές με το 3 και την ιταλική ENI.

Πέμπτο, η διεθνής αντίδραση στην παρεμπόδιση της γεώτρησης στις 9 Φεβρουαρίου συνάντησε (στην καλύτερη περίπτωση) χλιαρές αντιδράσεις από εξωτερικούς παίκτες. Ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες είπε στις 13 Φεβρουαρίου πως «η λύση του κυπριακού προβλήματος αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία για την οριστική επίλυση αυτού του ζητήματος και την απελευθέρωση συνεργατικών και αμοιβαία επωφελών λύσεων». Σημείωσε ταυτόχρονα «ότι οι τουρκοκύπριοι και ελληνοκύπριοι ηγέτες στις διαπραγματεύσεις είχαν συμφωνήσει προηγουμένως ότι οι φυσικοί πόροι σε μια ενοποιημένη Κύπρο θα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της μελλοντικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης», ενώ υπενθυμίζει ένα σημείο στην τελευταία του έκθεση για την UNFICYP (9 Ιανουαρίου 2018), «ότι οι φυσικοί πόροι που βρέθηκαν γύρω από την Κύπρο θα μπορούσαν να ωφελήσουν και τις δύο κοινότητες».

Έκτο, τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την σημερινή εικόνα είναι σαφή και ζητούν τη δική τους ορθολογική ερμηνεία. Η Κύπρος έχει κάθε συμφέρον να βγει από αυτόν τον φαύλο κύκλο και να θέσει σε νέα τροχιά τις προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού. Η μεγάλη πλειοψηφία των ε/κ (70%) στις πρόσφατες Προεδρικές εκλογές στήριξε πολιτικές και πολιτικούς που ενδιαφέρονται για την επίλυση και έδωσε την κατεύθυνση στο δεύτερο γύρο στον Πρόεδρο Αναστασιάδη να χειριστεί το κυπριακό με βάση τις παραμέτρους που έθεσε το «πλαίσιο Γκουτέρες».

Έβδομο, είναι σημαντικό να θέσουμε σε κίνηση εξελίξεις έξω από τη σημερινή ακινησία,  να προχωρήσει ένας κύκλος συνομιλιών στο πιο υψηλό επίπεδο. Κανένας δεν πρέπει να υποτιμά  τις δυσκολίες αλλά και κανείς δεν πρέπει να εθελοτυφλεί μπροστά στα αδιέξοδα που θα προκαλέσει η παρατεινόμενη στασιμότητα στο κυπριακό-άλυτο κυπριακό, επιπρόσθετες δυσκολίες στην ερευνητική δραστηριότητα γύρω από τους υδρογονάνθρακες. Οι καταγγελίες όσο αναγκαίες και να είναι, δεν λύνουν, από μόνες τους, κανένα πρόβλημα. Αλλά μπορούν να προχωρήσουν διαδικασίες αν διαβάσουμε με ρεαλισμό τις εξελίξεις και εάν τις εντάξουμε σε μια στρατηγική. Το κυπριακό από παράδοση σχημάτιζε δύσκολα διλήμματα και έθετε επιλογές ανάμεσα στο εφικτό και στις περιπέτειες. Όταν οι επιλογές ήταν ανεδαφικές η Κύπρος ακολουθούσε το δρόμο της οπισθοδρόμησης. Να γιατί χρειαζόμαστε ισχυρές αποφάσεις, σύνεση με αποφασιστικότητα για να βγει η Κύπρος από το δρόμο της συνεχούς αντιπαλότητας και έτσι να ενταχθεί στο δρόμο της ελευθερίας και της ανάπτυξης.

Λάρκος Λάρκου