Ο διορισμός τριμελούς ανακριτικής επιτροπής με εντολή να ερευνήσει τις πολιτικές και αστικές ευθύνες για το πώς έφτασε η Κύπρος στο ναδίρ, είναι μια σωστή κίνηση, έστω και αν έρχεται ως μια εκ των υστέρων επισκόπηση της πορείας που οδήγησε στη χρεοκοπία. Η κοινή γνώμη αναζητά απαντήσεις σε κρίσιμης σημασίας ερωτήματα. Δεν είμαι βέβαιος ότι θα δούμε μια καθαρά απάντηση στα προβλήματα, πρώτο, γιατί αρκετά είναι πολιτικής φύσεως και υπόκεινται σε πολιτική κριτική, και δεύτερο, το καταρρέον σύστημα έχει διακομματική υποστηριξη και πολύ δύσκολα επιτρέπει την αμφισβήτησή του. Στην επικαιρότητα κυριαρχούν λίστες γύρω από χαριστικά δάνεια σε οργανώσεις και πολιτικά πρόσωπα και άλλες λίστες γύρω από εκροές καταθέσεων απο τις τράπεζες λίγο πριν την απόφαση για κούρεμα. Η ανακριτική επιτροπή έχει πολύ βαρύ έργο να εκπληρώσει γιατί γύρω από τα ζητήματα με τις λίστες για τα χαριστικά δάνεια διαπλέκεται ένα σημαντικό μέρος από το κλειστό σύστημα συμφερόντων που κυριαρχεί για δεκαετίες στην πολιτική και οικονομική ζωή της Κύπρου. Ένα σύστημα σχεδόν διακομματικό, με  πλοκάμια σε ισχυρά κέντρα αποφάσεων που, για δεκαετίες, χωρίς πραγματικό διοικητικό ή αστικό έλεγχο, επιβάλλει την επιρροή του στο σύνολο της πολιτικής και οικονομικής ζωής της νήσου. Θυμίζω ότι παρόμοιες λίστες για διαγραφές χαριστικών δανείων έχουν δει το φως της δημοσιότητας και στο πρόσφατο παρελθόν. Σε τρεις μέρες το θέμα ξεχάστηκε και ουδέν αποτέλεσμα προέκυψε, γιατί ισχυρές δυνάμεις συμμαχούν και αφήνουν τα πράγματα χωρίς πρόοδο και διερεύνηση. Αυτό το κλειστό σύστημα συμφερόντων έχει οικοδομηθεί πάνω στην πρακτική που συνδέεται με τη νομή της εξουσίας. Εδώ και δεκαετίες κύριο χαρακτηριστικό του τρόπου άσκησης της εξουσίας ήταν η κατάληψη του κράτους από το εκάστοτε κυβερνητικό κόμμα, η απλόχερη διανομή λαφύρων «στους δικούς μας» (προσλήψεις, μεταθέσεις, προαγωγές), της ταύτισης κράτους-κόμματος, τις διεκδικήσεις διαφόρων ομάδων από το κόμμα-κράτος, τους εκλογικούς μηχανισμούς που βασίζονται στην ικανοποίηση αιτημάτων με στόχο την ενίσχυση των κάθε φορά κομμάτων εξουσίας. Το συντεχνιακό φαινόμενο κυριάρχησε: κράτος, κόμματα, συντεχνίες αντί να διαχωρίζονται και να ενισχύουν την αυτονομία τους, μπλέκτηκαν σε μια ατέλειωτη συνεργασία για να προωθούν επιμέρους συντεχνιακά αιτήματα, αυξήσεις, χαριστικές παροχές, επιδοτήσεις, επιδόματα, χαλαρώσεις, διαγραφές δανείων. Είναι χαρακτηριστικό το ότι αυτη η συμμαχία των συντηρητικών δυνάμεων εμπόδισε τις προσπάθειες για λύση στο κυπριακό καθώς θεωρούσε ότι κάθε αλλαγή θα συνιστούσε απειλή σε παγιωμένες πρακτικές και ισορροπίες συμφερόντων στο ελληνοκυπριακό πελατειακό σύστημα. Το πάθος με το οποίο το σύστημα αυτό αντιτάχθηκε στις προσπάθειες του ΟΗΕ για λύση στο κυπριακό, δεν συνιστούσε μια κάποια αντίληψη για το μέλλον της Κύπρου, αλλά μια αμυντική στάση με στόχο να διατηρήσει τα προνόμιά της στο 60% της Κύπρου, μερικά από τα οποία, κάτω από την πίεση που προέρχεται από τη χρεοκοπία της οικονομίας, βλέπουν το φως της δημοσιότητας σήμερα. Αυτή η αμυντική στάση εξηγεί ως ένα βαθμό, γιατί, για παράδειγμα, η επιχειρηματική κοινότητα προτιμούσε τα κεκτημένα της στην Πάφο ή στην Αγία Νάπα, απέφευγε να μελετήσει το γεωγραφικό χάρτη και έτσι να αποκτήσει δυναμισμό και ευκαιρίες σε όλη την Κύπρο και σε όλη την ευρύτερη περιοχή.  Αυτή η αδυναμία ρεαλιστικής εκτίμησης του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου περιβάλλοντος κράτησε την Κύπρο δέσμια της ακινησίας που επέβαλαν οι συντηρητικές δυνάμεις κάθε απόχρωσης.

Πώς ενεργεί μια κοινωνία που αδυνατεί να δώσει λύσεις στα κρίσιμα ζητήματα που βρίσκονται ενώπιόν της; Η απάντηση είναι πολύ κυπριακή: αποφεύγει να τα αντιμετωπίσει, αναζητά διαρκώς Plan B και έτσι πιστεύει ότι δια της μετάθεσης στο χρόνο θα επιλυθούν! Αυτός είναι ο λόγος που παρακολουθούμε ένα κομματικό σύστημα να καταφέρνει να επιβιώνει μέσα από ποικίλα […]

Στις 20 Μαρτίου έφτασε στο Ισραήλ ο Μ. Ομπάμα για συνομιλίες με τη νέα κυβέρνηση (με παλαιές ιδέες) του Β. Νετανιάχου. Θέματα στις συζητήσεις το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα, το μεσανατολικό και μια συμβολικού χαρακτήρα επίσκεψή του στο χώρο που βρίσκεται το αντιπυραυλικό σύστημα «Σιδερένιος Θόλος». Την επομένη ημέρα ο Μ. Ομπάμα πήγε στη Ραμάλα για συνομιλίες με την παλαιστινιακή ηγεσία. Σημαντικότερη στιγμή της μετάβασης στη Δυτική Όχθη η δήλωσή του ότι «οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί βαθιά υπέρ της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους της Παλαιστίνης. Βάσει των συνομιλιών που είχα με τον Μ.  Νετανιάχου και τον πρόεδρο Αμπάς, η πιθανότητα μιας λύσης δύο κρατών εξακολουθεί να υπάρχει. Το βασικό ζήτημα είναι πως η παλαιστινιακή εθνική κυριαρχία θα συνοδεύεται από ασφάλεια για τον ισραηλινό λαό». Ολοφάνερα μια επίσκεψη με πολύ φτωχό αποτέλεσμα, μάλλον με κάποιους συμβολισμούς χωρίς πραγματικό αντικείμενο. Δυστυχώς, ο Μ. Ομπάμα έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι με αυτούς τους συσχετισμούς δύναμης στην περιοχή δεν υπάρχει φως στην ειρηνευτική διαδικασία και επέλεξε μια επίσκεψη με συμβολικό χαρακτήρα. Η μόνη πρακτική αξία της επίσκεψης ακολούθησε την αναχώρηση Μ. Ομπάμα από το Ισραήλ καθώς την επόμένη ημέρα της αναχώρησής του, ο Μ. Νετανιάχου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τ.  Ερντογάν, κατόπιν προτροπής του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ και σύμφωνα με το ηλεκτρονικό περιοδικό «Μεταρρύθμιση» ο ισραηλινός πρωθυπουργός «απολογήθηκε στην Τουρκία για τα λάθη που ενδέχεται να οδήγησαν στον θάνατο των εννέα τούρκων ακτιβιστών, το 2010, κατά την επίθεση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων εναντίον του στολίσκου που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας. Οι δύο ηγέτες «συμφώνησαν να εξομαλυνθούν οι σχέσεις των χωρών τους, να επιστρέψουν οι πρέσβεις τους και να ματαιωθεί η δικαστική δίωξη στην Τουρκία των ισραηλινών στρατιωτών».  Ο Β. Νετανιάχου είπε ότι «τα τραγικά αποτελέσματα στον στολίσκο του Μαβί Μαρμαρά δεν έγιναν σκόπιμα» υπογραμμίζοντας ότι «η ισραηλινή έρευνα αποκάλυψε λάθη στην επιχείρηση». Τα στοιχεία περιλαμβάνονται σε ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του Β. Νετανιάχου. Σε άρθρο μου στις 9 Μαρτίου εκτιμούσα ότι «το κίνητρο για το Ισραήλ και τον Νετανιάχου είναι πιο σημαντικό από το γόητρο του ισραηλινού στρατού (διαφωνία για το λεκτικό της απολογίας ανάμεσα σε Άγκυρα και Ισραήλ που αφορά κριτική απέναντι στον ισραηλινό στρατό για την επίθεση στο «Μαβί Μαρμαρά»), συνεπώς είναι πολύ πιθανή μια σημαντική αλλαγή στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Αν Ισραήλ-Τουρκία καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα εγκρίνουν και οι μεγάλες εταιρείες-κολοσσοί με παγκόσμια βαρύτητα, τότε όλα θα αποκτήσουν μια διαφορετική τροχιά για τη Λευκωσία σε σχέση με τις προγραμματιζόμενες υποδομές της στη στεριά -περιοχή Βασιλικού. Σε μια τέτοια εξέλιξη η Κύπρος θα κληθεί να αντιμετωπίσει το κόστος κατασκευής υποδομών με λιγότερη συνεργασία με το Ισραήλ». Η μεσολάβηση Ομπάμα έφερε αποτέλεσμα και μάλιστα σε μια περίοδο που η Κύπρος βρίσκεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση, αναζητώντας λύσεις για αποφυγή της χρεοκοπίας και για επιβίωση της οικονομικής της βάσης.  Είναι πλέον βέβαιο ότι όλα γύρω από την Κύπρο αλλάζουν και όλα σχετίζονται με τη δυνατότητά της πρώτο, να βρει λύσεις στα οικονομικά αδιέξοδα, και δεύτερο, να διαβάσει πιο προσεκτικά τον διαρκώς μεταβαλλόμενο γύρω της κόσμο.

Αναμφίβολα η πιο επιθετική συμφωνία της τρόικας με οποιαδήποτε χώρα της ευρωζώνης. Αναμφίβολα η βάση για να προχωρήσουμε, αφού αποφύγαμε το απολύτως χειρότερο -την άτακτη χρεοκοπία. Έτσι σύμφωνα με τον «Φιλελεύθερο» η συμφωνία προβλέπει ότι «η Λαϊκή Τράπεζα προχωρεί σε άμεση αναδιάρθρωση και διαχωρίζεται σε καλή και κακή Τράπεζα. Η κακή τράπεζα θα κλείσει εν […]

Οι συζητήσεις με την τρόικα παραμένουν στο πιο κρίσιμο σημείο τους και ως εκ τούτου προδιαγράφεται ένας επώδυνος συμβιβασμός. Ταυτόχρονα, σε μια κοινωνία που ζει σε καθεστώς πανικού, κρίσιμο προβάλλεται το ερώτημα. Κατάλαβε το βαθύ κομματικό σύστημα της Κύπρου γιατί φτάσαμε στο ναδίρ; Υπάρχει κάποιο κόμμα που θα αναλάβει ένα μέρος της ευθύνης για το […]