Στις 20 Μαρτίου έφτασε στο Ισραήλ ο Μ. Ομπάμα για συνομιλίες με τη νέα κυβέρνηση (με παλαιές ιδέες) του Β. Νετανιάχου. Θέματα στις συζητήσεις το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα, το μεσανατολικό και μια συμβολικού χαρακτήρα επίσκεψή του στο χώρο που βρίσκεται το αντιπυραυλικό σύστημα «Σιδερένιος Θόλος». Την επομένη ημέρα ο Μ. Ομπάμα πήγε στη Ραμάλα για συνομιλίες με την παλαιστινιακή ηγεσία. Σημαντικότερη στιγμή της μετάβασης στη Δυτική Όχθη η δήλωσή του ότι «οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί βαθιά υπέρ της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους της Παλαιστίνης. Βάσει των συνομιλιών που είχα με τον Μ.  Νετανιάχου και τον πρόεδρο Αμπάς, η πιθανότητα μιας λύσης δύο κρατών εξακολουθεί να υπάρχει. Το βασικό ζήτημα είναι πως η παλαιστινιακή εθνική κυριαρχία θα συνοδεύεται από ασφάλεια για τον ισραηλινό λαό». Ολοφάνερα μια επίσκεψη με πολύ φτωχό αποτέλεσμα, μάλλον με κάποιους συμβολισμούς χωρίς πραγματικό αντικείμενο. Δυστυχώς, ο Μ. Ομπάμα έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι με αυτούς τους συσχετισμούς δύναμης στην περιοχή δεν υπάρχει φως στην ειρηνευτική διαδικασία και επέλεξε μια επίσκεψη με συμβολικό χαρακτήρα. Η μόνη πρακτική αξία της επίσκεψης ακολούθησε την αναχώρηση Μ. Ομπάμα από το Ισραήλ καθώς την επόμένη ημέρα της αναχώρησής του, ο Μ. Νετανιάχου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τ.  Ερντογάν, κατόπιν προτροπής του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ και σύμφωνα με το ηλεκτρονικό περιοδικό «Μεταρρύθμιση» ο ισραηλινός πρωθυπουργός «απολογήθηκε στην Τουρκία για τα λάθη που ενδέχεται να οδήγησαν στον θάνατο των εννέα τούρκων ακτιβιστών, το 2010, κατά την επίθεση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων εναντίον του στολίσκου που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας. Οι δύο ηγέτες «συμφώνησαν να εξομαλυνθούν οι σχέσεις των χωρών τους, να επιστρέψουν οι πρέσβεις τους και να ματαιωθεί η δικαστική δίωξη στην Τουρκία των ισραηλινών στρατιωτών».  Ο Β. Νετανιάχου είπε ότι «τα τραγικά αποτελέσματα στον στολίσκο του Μαβί Μαρμαρά δεν έγιναν σκόπιμα» υπογραμμίζοντας ότι «η ισραηλινή έρευνα αποκάλυψε λάθη στην επιχείρηση». Τα στοιχεία περιλαμβάνονται σε ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του Β. Νετανιάχου. Σε άρθρο μου στις 9 Μαρτίου εκτιμούσα ότι «το κίνητρο για το Ισραήλ και τον Νετανιάχου είναι πιο σημαντικό από το γόητρο του ισραηλινού στρατού (διαφωνία για το λεκτικό της απολογίας ανάμεσα σε Άγκυρα και Ισραήλ που αφορά κριτική απέναντι στον ισραηλινό στρατό για την επίθεση στο «Μαβί Μαρμαρά»), συνεπώς είναι πολύ πιθανή μια σημαντική αλλαγή στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Αν Ισραήλ-Τουρκία καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα εγκρίνουν και οι μεγάλες εταιρείες-κολοσσοί με παγκόσμια βαρύτητα, τότε όλα θα αποκτήσουν μια διαφορετική τροχιά για τη Λευκωσία σε σχέση με τις προγραμματιζόμενες υποδομές της στη στεριά -περιοχή Βασιλικού. Σε μια τέτοια εξέλιξη η Κύπρος θα κληθεί να αντιμετωπίσει το κόστος κατασκευής υποδομών με λιγότερη συνεργασία με το Ισραήλ». Η μεσολάβηση Ομπάμα έφερε αποτέλεσμα και μάλιστα σε μια περίοδο που η Κύπρος βρίσκεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση, αναζητώντας λύσεις για αποφυγή της χρεοκοπίας και για επιβίωση της οικονομικής της βάσης.  Είναι πλέον βέβαιο ότι όλα γύρω από την Κύπρο αλλάζουν και όλα σχετίζονται με τη δυνατότητά της πρώτο, να βρει λύσεις στα οικονομικά αδιέξοδα, και δεύτερο, να διαβάσει πιο προσεκτικά τον διαρκώς μεταβαλλόμενο γύρω της κόσμο.

Αναμφίβολα η πιο επιθετική συμφωνία της τρόικας με οποιαδήποτε χώρα της ευρωζώνης. Αναμφίβολα η βάση για να προχωρήσουμε, αφού αποφύγαμε το απολύτως χειρότερο -την άτακτη χρεοκοπία. Έτσι σύμφωνα με τον «Φιλελεύθερο» η συμφωνία προβλέπει ότι «η Λαϊκή Τράπεζα προχωρεί σε άμεση αναδιάρθρωση και διαχωρίζεται σε καλή και κακή Τράπεζα. Η κακή τράπεζα θα κλείσει εν […]

Οι συζητήσεις με την τρόικα παραμένουν στο πιο κρίσιμο σημείο τους και ως εκ τούτου προδιαγράφεται ένας επώδυνος συμβιβασμός. Ταυτόχρονα, σε μια κοινωνία που ζει σε καθεστώς πανικού, κρίσιμο προβάλλεται το ερώτημα. Κατάλαβε το βαθύ κομματικό σύστημα της Κύπρου γιατί φτάσαμε στο ναδίρ; Υπάρχει κάποιο κόμμα που θα αναλάβει ένα μέρος της ευθύνης για το […]

Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μ. Αρίντς μιλώντας σε διάσκεψη στο Βερολίνο για την «ειρηνική συνύπαρξη Μουσουλμάνων, Εβραίων και Χριστιανών» δήλωσε  ότι «αναγνωρίζω ότι είναι ανάγκη να υπάρχει ένα σχολείο για να εκπαιδεύει τους κληρικούς της Σχολής της Χάλκης, του ελληνικού Ορθόδοξου πατριαρχείου ή την ορθόδοξη κοινότητα. Γνωρίζουμε οτι υπάρχει αυτή η ανάγκη». Αναφορικά με τις περιουσίες δήλωσε ότι «δεν τις επιστρέφουμε κάνοντας χάρη. Οι περιουσίες αυτές ήταν δικές σας αλλά σας τις πήραν με διάφορους τρόπους. Βλέπουμε το ζήτημα ως ζήτημα ανθρωπίνου δικαιώματος, ηθικής αξίας για την πίστη σας. Ζητούμε συγγνώμη από όλους σας για αυτά που έγιναν στο παρελθόν». (Το Βήμα, 7 Μαρτίου). Ταυτόχρονα ο Μ. Αριντς αναφέρθηκε και στη μουσουλμανική μειονότητα ασκώντας κριτική στην ελληνική κυβέρνηση διότι «δεν παραχωρεί τα ίδια δικαιώματα στην τουρκική μειονότητα που ζει στην Ελλάδα», τονίζοντας οτι απαγορεύεται στις οργανώσεις τους να χρησιμοποιούν την λέξη «τουρκική». Οι ισχυρισμοί οτι οι μουσουλμάνοι δεν μπορούν να εκλέγουν τον μουφτή τους και οτι οι ιμάμηδες πρέπει να διορίζονται από το κράτος, όπως και οι ισχυρισμοί οτι οι οργανώσεις δεν μπορούν να έχουν δική τους περιουσία, οι διακρίσεις που γίνονται στα σχολεία, στα τζαμιά που δεν μπορούν να οικοδομηθούν σε ορισμένες θέσεις, όλα αυτά είναι θέματα δικαιωμάτων. Αυτό δεν σημαίνει οτι το ζήτημα είναι ζήτημα αμοιβαιότητας. Δεν τρέφουμε την ιδέα οτι αφού η Ελλάδα δεν κάνει αυτό τότε κι εμείς δεν κάνουμε το άλλο». Οι δηλώσεις Αρίντς είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και αυτό είναι σημαντικό. Μέσα σε αυτό το κλίμα της ελπίδας η Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ετοίμασε μελέτη για την ανακατασκευή του αμφιθεάτρου της σχολής της Χάλκης. Επίσης, στα σχέδια της μελέτης προβλέπεται η κατασκευή εστιών στον περίβολο του μοναστηριού για τη φιλοξενία όσων θα φοιτούν στη σχολή όπως επίσης και η ηλεκτρονική σύνδεση της μεγάλης βιβλιοθήκης της Σχολής με τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες του κόσμου τονίζοντας την παγκοσμιότητα της σχολής με την επαναλειτουργία της. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης ιδρύθηκε το 1844 μέσα στο μοναστήρι της Χάλκης στο λόφο της Ελπίδας από τον πατριάρχη Γερμανό, ενώ το σημερινό κτίριο κτίστηκε το 1896 διότι πενήντα χρόνια μετά τη δημιουργία του ένας σεισμός ισοπέδωσε ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα. (Τα πιο πάνω στοιχεία από ρεπορτάζ στο αθηναϊκό Βήμα). Το ζήτημα αυτό έχει συζητηθεί κατά κόρο, οι δηλώσεις Αρίντς δημιουργούν κινητικότητα αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Αλλεπάλληλες δηλώσεις έχουν γίνει υπέρ της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης από τούρκους πολιτικούς, αλλά κάπου τα πράγματα μένουν ίδια. Θεωρώ ότι κάθε κίνηση που αλλάζει το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι χρήσιμο. Πιστεύω επίσης στους συμβολισμούς που αλλάζουν το κλίμα ανάμεσα στους απλούς πολίτες στις δύο χώρες και η επαναλειτουργία της Χάλκης περιέχει όλα τα πιο πάνω στοιχεία. Συμβολισμοί και ουσία επιτρέπουν στους λαούς να κοιτάξουν με περισσότερο καθαρό τρόπο το δρόμο των κοινών συμφερόντων και της συνεργασίας. Οι 25 συμφωνίες που υπέγραψαν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας Α. Σαμαράς και Τ. Ερτογάν  στην Κ/πολη στις αρχές Μαρτίου δείχνουν ότι πολλά πράγματα μπορεί να γίνουν στα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» ως μια βασική συνιστώσα για να αντιμετωπιστούν και οι διαφωνίες σε κρίσιμης σημασίας θέματα όπως το κυπριακό, η υφαλοκρηπίδα και η οριοθέτηση ΑΟΖ. Κανένα από τα τρία θέματα δεν είναι εύκολο, αλλά γίνεται λιγότερο δύσκολο αν υπάρχει διάλογος, κινητικότητα, συμφωνίες, αποφάσεις. Στην πολιτική με ισχυρούς ορίζοντες αυτό που αλλάζει ουσιωδώς το κλίμα είναι η σαφής τοποθέτηση της ευρωτουρκικής σχέσης, με πρωτοβουλία της Αθήνας και της Λευκωσίας, πάνω σε ένα νέο μομέντουμ, γιατί αυτή η τοποθέτηση δημιουργεί το καλύτερο δυνατό περιβάλλον για προσέγγιση στα πιο μεγάλα όπως το κυπριακό και το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.

Η χρόνος αποδείχθη καταλυτικά αρνητικός σε σχέση με αίτημα της Κύπρου για βοήθεια από την ευρωζώνη. Για δύο χρόνια η Κύπρος βρίσκεται εκτός αγορών. Η διαδικασία κινήθηκε αργά, η αίτηση κατατέθηκε στις 25 Ιουνίου 2012. Από εκεί και πέρα για μήνες η Λευκωσία κωλυσιεργούσε, είτε συζητώντας προσχηματικά με τη Μόσχα, είτε αγοράζοντας χρόνο για να […]

Η μορφή και το περιεχόμενο μιας λύσης στο κυπριακό αποτελούν αντικείμενο δημόσιας και ιδιωτικής συζήτησης. Οι συμφωνίες υψηλού επιπέδου Μακάριου-Ντενκτάς, 1977, και Κυπριανού-Ντενκτάς, 1979, τα ψηφίσματα και γενικότερα τα κείμενα του ΟΗΕ αποτελούν το κατευθυντήριο πλαίσιο, δίνουν τη βάση, αλλά δεν γεμίζουν το περιεχόμενο. Όλοι οι κατά καιρούς ΓΓ του ΟΗΕ δοκίμασαν, με τον ένα […]